TRABLUSGARP SAVAŞI (1911-1912)
•1871’de siyasi birliğini geç tamamlayan İtalya’nın sömürgecilikte geç kalması ve bu eksiğini tamamlama düşüncesi
•İtalya’nın sanayisi için hammadde ve pazar arayışı
•Osmanlı Devletinin, Trablusgarp’ı karadan ( Mısır İngilizlerin elinde olduğu için) ve denizden savunacak gücünün olmaması
•Trablusgarp‘ın coğrafi olarak İtalya’ya yakın olması
•Osmanlı Devleti‘nin karışıklık içinde olması
Savaşın Gelişimi :
•İtalya; Trablusgarp’ı işgal etme düşüncesinden İngiltere ve Fransa’yı haberdar etmiş ve bu iki devletin onayını almıştır. İtalya 1911’de Trablusgarp’ı işgale başlamıştır.
•Donanmanın yetersizliği ve bölge ile kara bağlantısının olmaması nedeniyle Trablusgarp’a ordu gönderilememiştir. Ancak bazı subayları gizlice bölgeye göndererek yerli halk teşkilatlandırılmıştır.
•Mustafa Kemal ve Enver paşaların çabaları sonucunda İtalyan güçlerine karşı önemli başarılar kazanılmıştır. Derne ve Tobruk gibi yerlerde başarılı savunmalar yapılmış, İtalyan askerlerinin iç bölgelere sokulması önlenmiştir.
•Yöre halkın direnişini kıramayan İtalyanlar, Osmanlı yönetimini barışa zorlamak için Çanakkale Boğazı’nı ablukaya almış, Ege’deki On İki Ada’yı işgal etmişlerdir.
Uşi Antlaşması (1912) :
•Trablusgarp ve Bingazi İtalya’ya bırakılacak.
•Trablusgarp ve Bingazi halkı dini bakımdan Halifeye bağlı kalacak.
•İtalya Oniki Adayı. Osmanlı Devletine bırakacak ancak Balkan Savaşları nedeniyle Yunan tehlikesine karşı geçici olarak İtalya’da kalacak.
•Bölgenin Duyun-u Umumiye’ye olan borçlarını İtalya üstlenecek.
Uşi Antlaşması’nın Önemi (1912) :
•Osmanlı Devleti Kuzey Afrika’daki son toprak parçasını da kaybetmiştir.
•Oniki Ada fiili olarak elimizden çıkmıştır. İtalya Ege Denizi’nde etkin bir güç haline gelmiştir. İtalya Balkan Savaşları’ndan sonra On İki Ada’yı Osmanlı Devleti’ne geri vermemiştir. II. Dünya Savaşı’nda yenilince bu adaları Yunanistan’a bırakmıştır. Osmanlı Devleti’nin içinde bulunduğu durumun kötülüğü ortaya çıkmıştır.
I. BALKAN SAVAŞI (1912-1913)
Nedenleri:
•Bulgaristan, Yunanistan, Sırbistan ve Karadağ Osmanlı devletine saldırmıştır.
•Fransız İhtilalinin etkisiyle yayılan milliyetçilik akımı
•Rusya’nın Panslavizm politikası
•Büyük devletlerin çıkar ilişkileri (Reval Görüşmesi ile İngiltere Rusya’yı Boğazlarla ilgili faaliyetlerinde serbest bırakmıştır. )
•Balkan Devletlerinin Osmanlı Devleti’ndeki karışıklıklardan yararlanmayı istemesi
•Osmanlı ordusu Balkan devletlerinin saldırıları karşısında başarısız olmuş, Balkan toprakları işgal altına girmiştir.
•Balkan topraklarında Osmanlı egemenliğinde kalan son topluluk olan Arnavutlar, Balkan Savaşı esnasında bağımsızlıklarını ilan etmişlerdir (1913).
•Yenilginin Nedenleri;
•Savaş öncesinde Balkanlarda bulunan ordunun büyük bir kısmının erken terhis edilmesi
•Ordu içinde siyasi tartışmaların baş göstermesi
•Seferberlik ve savaş hazırlıklarının zamanında yapılmaması
Londra Antlaşması (30 Mayıs 1913)
•Edirne, Kırklareli, Dedeağaç ve Trakya’nın tamamı Bulgaristan’ın olacaktı.
•Midye-Enez hattı sınır olacaktı.
•Güney Makedonya, Selanik ve Girit Yunanistan’ın olacaktı.
•Orta ve Kuzey Makedonya Sırbistan’ın olacaktı.
• Ege adalarının durumu büyük devletlerin kararına bırakılacaktı.
•I. Balkan Savaşı’ndan önce savaşı Osmanlı Devleti’nin kazanmasından çekinen Avrupalı devletler, herhangi bir sınır değişikliğini kabul etmeyeceklerini ilan etmişlerdir.
•Ancak savaştan Balkan devletlerinin galip çıkması üzerine bu politikalarını değiştirmişlerdir.
Bab-ı Ali Baskını (23 Ocak 1913)
•İttihat ve Terakki Partisinin I. Balkan Savaşı sonunda darbe ile hükümeti ele geçirmesidir.
•Kamil Paşa Hükümeti düşmüş yerine Mahmut Şevket Paşa Hükümeti kurulmuştur.
• Muhalefet sindirerek ülke fiilen tek parti yönetimine sokulmaya çalışılmıştır.
Değerlendirme:
•Osmanlı Devleti hem batı hem de Doğu Trakya’yı tamamen kaybetmiştir.
•1914 yılında toplanan Elçiler Konferansında Ege Adaları ile ilgili kararlar alındı.
•Kaybedilen topraklardaki Türklerin bir bölümü Anadolu’ya göç etmiş, bu göçler, Türkçülük akımının güçlenmesine ortam hazırlamıştır.
•Ordunun siyasete karışmasının olumsuz sonuçlara yol açtığı anlaşılmıştır.
•I. Balkan Savaşı’ndan en kârlı çıkan devlet Bulgaristan olmuştur. Bulgaristan, Ege Denizi’ne kıyısı olan geniş bir devlet hâline gelmiştir.
II. BALKAN SAVAŞI (1913)
Nedenleri:
•Londra Antlaşmasının sonuçlarının Balkanlı müttefikleri memnun etmemesi
•Bulgaristan’ın fazla toprak almasını kabul etmeyen Sırbistan ve Yunanistan’ın, Bulgaristan’a karşı cephe almaları
Savaşın Gelişimi
•Yunanistan, Sırbistan, Karadağ ve Romanya birleşerek Bulgaristan’a savaş ilan ettiler.
• Bulgarların üst üste yenilgi almasından faydalanan Osmanlı Devleti’de Bulgaristan’a savaş açmış ve Edirne ve Kırklareli’yi (Doğu Trakya) geri almıştır.
Bükreş Antlaşması (10 Ağustos 1913)
•Bulgaristan ile Balkan devletleri arasında imzalanan bu antlaşmaya göre;
•Manastır, Üsküp ve Piriştine Sırbistan’ın olacaktı.
•Serez, Drama ve Selanik Yunanistan’ın olacaktı.
•Güney Dobruca Romanya’nın olacaktı.
•Osmanlı Devleti bu antlaşmada yer almamıştır.
•Bulgaristan büyük ölçüde toprak kaybetmiş fakat Ege Denizi’yle bağlantısını sürdürmüştür.
İstanbul Antlaşması (29 Eylül 1913):
•Bulgaristan ile Osmanlı Devleti arasında imzalanan bu antlaşmaya göre;
•Edirne, Kırklareli Osmanlı Devleti’nin olacaktı.
•Kavala ve Dedeağaç Bulgaristan’ın olacaktı.
•Meriç Irmağı iki devlet arasında sınır olacaktı.
•Bulgaristan’daki Türk azınlığa mülkiyet ve eğitim hakkı tanınacak.
Atina Antlaşması (14 Kasım 1913)
•Yunanistan ile Osmanlı Devleti arasında imzalanan bu antlaşmaya göre;
•Yanya, Girit ve Selanik Yunanistan’ın olacaktı.
•Yunanistan’da kalan Türk azınlığın hakları güvence altına alınacaktı. (Yunanistan’daki Türkler azınlık statüsüne girdi.)
•Ege adalarının durumu büyük devletlerin kararına bırakılacaktı.
•1914 Elçiler Konferansında büyük devletler, Gökçeada (İmroz), Bozcaada ve Meis dışındaki Ege adalarının Yunanistan’da, Oniki Ada’nın İtalya’da kalmasına karar verdiler.
İstanbul Antlaşması (13 Mart 1914)
•Sırbistan ile Osmanlı Devleti arasında sınır artık kalmadığı hâlde imzalanan bu antlaşmaya göre;
•Sırbistan’da kalan Türk azınlığın hakları güvence altına alınacaktı.
•İstanbul Antlaşması ile Sırbistan’daki Türk ve Müslüman nüfusa “azınlık” statüsü verilmiştir.