ANADOLU UYGARLIKLARI
Anadolu
•Ticaret ve göç yolları üzerinde bulunması, denizlerle çevrili olması, verimli topraklarının olması, geçim kolaylığı Anadolu’yu İlk Çağ toplumları için cazip bir yerleşim yeri hâline getiren unsurlardandır.
•Yeni taş devrinde Anadolu’da kurulan yerleşim merkezleri Çatalhöyük (Konya), Çayönü (Diyarbakır), Sakçagözü (Gaziantep)’dir.
•Arkeolojik çalışmalar dünyada ilk üretimin Çayönü’nde (Diyarbakır), ilk şehir yerleşiminin ise Çatalhöyük’te (Konya) başladığını ortaya koymaktadır.
•Kalkolitik dönemde Anadolu’da Truva (Çanakkale), Hacılar (Burdur), Çorum (Alacahöyük), Alişar (Yozgat), Tilkitepe (Van) gibi yerleşim merkezleri kurulmuştur.
Hattiler (MÖ 2500- MÖ 1700)
•Anadolu’daki ilk önemli kültürdür.
•Kültüre ait ilk eserler Alacahöyük’te bulunmuştur.
•Hititleri ve Anadolu’yu geniş çapta etkilemiştir.
•Hititlerle kaynaşarak, Hitit kültürü içinde yaşamaya devam etmiş olan kültürdür.
•Anadolu medeniyetinin temelini oluşturmuşlardır.
•MÖ 2 bin yılında Anadolu da Kızılırmak çevresine yerleşmişlerdir.
•Merkez Hattuşaştır. (Çorum – Boğazköy)
•Hükümdarlar rahip — kral özelliği gösterirler.
•Tavananna denilen kraliçe yönetimde etkilidir.
•Soylulardan oluşan Pankuş Meclisi önemli kararların alınmasında etkilidir.
•Çok tanrılı din vardır. Bu dönemde Anadolu’ya Bin tanrı ili denir. Ahiret inançları zayıftır.
•Hititlerde özel mülkiyet ve aile hukukuna dair düzenlemeler yapmışlardır.
•Suriye toprakları için Mısırlılar ile savaşan Hititler bu mücadeleden bir sonuç alamamış, iki taraf arasında, tarihin ilk yazılı antlaşması olan Kadeş Antlaşması imzalanmıştır (MÖ 1280).
•Çivi ve resim yazılarını kullanmışlardır.
•Yıllıklar (Anal) tutmaları ile tarih yazıcılığını başlatmışlardır.
•İvriz ve Yazılıkaya Kabartmaları önemli eserlerindendir.
•Frigyalılar tarafından yıkılmışlardır.
Frigler (MÖ 800-MÖ 676)
•Frigler, MÖ 8. yüzyılda, Sakarya Nehri etrafında, Gordion (Polatlı/Ankara) şehri merkez olmak üzere bir devlet kurmuşlardır.
•Frigler tarım ve hayvancılık yapmış, tarım üretimini korumaya yönelik ağır cezalar içeren kanunlar hazırlamışlardır.
•Frigelerin hayvan kıllarından ördükleri halı ve kilimlere “tapates” denir.
•Ana tanrıça olarak kabul edilen Kibele bereket ve toprak tanrıçasıdır.
•Frigler Fenike alfabesini kullanmışlardır.
•İlk “fabl” (hayvanların konuşturulduğu masallar) örnekleri Frigler’e aittir.
•Karadeniz’in kuzeyinden gelen Kimmerler tarafından yıkılmıştır
Lidyalılar (MÖ 687-MÖ 546)
•Batı Anadolu’da Küçük Menderes ile Gediz nehirleri arasında kalan bölgeye İlk Çağ’da “Lidya” adı verilmiştir.
•Lidyalılar Kral Giges Dönemi’nde Sardes şehri merkez olarak bağımsız bir devlet kurmuşlardır.
•Lidyalılar yoğun biçimde ticari faaliyetlerle ilgilenmiş, Sardes’ten başlayıp Mezopotamya’daki Sus şehrine kadar uzanan Kral Yolu’nu inşa etmiştir.
•Lidyalılar, MÖ 8. yüzyılda ilk defa “para”yı kullanmaya başlamışlardır.
•Fenike alfabesini kullanmışlardır.
•Lidya ordusu ücretli askerlerden oluşan bir yapıya sahiptir. Bu durum, devletin erken yıkılmasında etkili olmuştur. Persler bu devlete son vermiştir.
İyonlar
•Anadolu’ya MÖ 12. yüzyılda göç eden Akalar İzmir, Efes, Milet ve Foça’da şehir devletleri kurmuşlardır.
•İyonlar deniz ticareti ile uğraşmış, Ege ve Karadeniz’de ticari deniz kolonilerine sahip olmuşlardır.
•Dünyanın yedi harikasından olan Artemis Tapınağı İyonlar tarafından inşa edilmiştir.
•İyonya topraklarında özgür düşünce sayesinde bilimsel çalışmalar yapılmış ve farklı bilim dallarının gelişmesine ortam hazırlanmıştır.
•Tıpta Hipokrat, tarihte Heredot, felsefede Diyojen, matematikte Pisagor, Tales gibi bilim adamları yetişmiştir.
•Persler tarafından yıkılmıştır.
Urartular (MÖ 900-MÖ 600)
•Tuşpa (Van) merkezli olarak, Hurriler tarafından kurulmuştur.
•Urartu halkı Mısırlılara ait “hiyeroglif” ve Sümerlere ait “çivi yazısı”nı birlikte kullanmışlardır.
•Tarım, madencilik ve hayvancılık alanlarında gelişmişlerdir.
•Tarım üretimini artırmak ve şehirlerin su ihtiyacını karşılamak amacıyla su kanalları yapmışlardır.
•Ahiret inancına sahip olmuşlardır.
•Ev şeklinde mezarlar yapmışlardır.
•Medler ortadan kaldırmıştır.
птицефабрика вараксино