Tarih Yazıcılığının Aşamaları
Hitit yıllıkları, Kök Türk Kitabeleri, Rus kronikleri ve Osmanlı vekâyinameleri tarih yazıcılığı örnekleridir.
Hikayeci Tarihçilik:
•Geçmişte yaşanmış olayların bir hikâye tarzında ve insanüstü unsurlarla iç içe olarak aktarıldığı tarih yazımıdır.
•Hikâyeci tarihçilikte “yer” ve “zaman” unsurlarına yer verilirken, neden-sonuç ilişkileri yeterince vurgulanmamıştır.
•Herodotos, bu tarz tarih yazımının önemli temsilcilerindendir.
Öğretici Tarihçilik:
•Toplumların millî kimliğini güçlendirmek ve onları ahlaki açıdan yüceltmek amacıyla; başarıları, zaferleri ve önemli kişilikleri öne çıkaran tarih yazımıdır.
•Başarıların duygusal yönü vurgulanır.
•Öğretici bir tarih yazımını benimseyen tarihçiler genellikle başarısızlıkları ve yenilgileri konu edinmezler.
• İlk temsilcisi Yunanlı tarihçi Tukidides’tir
Sosyal Tarihçilik:
•Devletler arası askerî ve siyasi mücadelelerden daha çok, toplumların yaşam biçimlerini ve farklı alanlardaki faaliyetlerini konu edinen tarih yazımıdır.
•İlk örnekleri XIX. yüzyılda Fransa’da verilen bu yazım tarzının bugün geniş bir araştırıcı ve okuyucu kitlesi vardır.
Araştırıcı Tarihçilik:
•Günümüzde yaygın olarak kullanılan tarih yazım tarzıdır.
•Bu anlayışa göre, tarih çalışmalarında yer-zaman, neden-sonuç gibi unsurlar kesinlikle göz ardı edilmemelidir.
•Bilimsel yöntemler kullanılarak nesnel sonuçlara ulaşılmalıdır.
Not: Tarih yazıcılığı Hitit krallarının tutturduğu yıllıklarla (anal) başlar.
İslam Dünyasında Tarih Yazıcılığı
•İslam dünyasında tarih yazıcılığı vakanüvislik olarak gelişmiştir. Vakanüvislikte, olaylar olduğu gibi nakledilir.
•Osmanlı Devleti’nde de bu anlayış devam etmiş ve resmî tarihçilik, vakanüvislik adı altında XVIII. yüzyıl başında kurumlaşmıştır. İlk Vakanüvis Mustafa Naima’dır.
•Tanzimat Dönemi’nde Ahmet Cevdet Paşa gibi tarihçiler klasik vakanüvislik anlayışından çıkarak eserlerinde birinci el belgeleri eleştirel bir incelemeden geçirerek kullanılmışlardır.
•Atatürk Türk tarih ve medeniyetini bilimsel yöntemlerle araştırmak için 1931’de “Türk Tarihi Tetkik Cemiyeti”ni kurdurmuş ve bu kurum 1935’te “Türk Tarih Kurumu” adını almıştır.
Tarihe Yardımcı Bilimler
Coğrafya (yer bilimi): Yeryüzü şekillerini ve iklim koşullarını inceler.
Arkeoloji (kazı bilimi): Geçen zaman içinde farklı nedenlere bağlı olarak toprak ve su altında kalmış tarihî malzemelerin ve kalıntıların kazı çalışmalarıyla ortaya çıkarılmasını sağlar.
Nümizmatik – Meskukat (para bilimi): Paraları inceleyen bilim dalıdır.
Paleografya (yazı bilimi): Özellikle eski uygarlıklara ait yazı ve alfabeleri inceleyerek, eski metinlerin çözümlenmesine ve içerdikleri bilgilerin aydınlatılmasına yardımcı olur.
Epigrafya (kitabe bilimi): Kalıcı eserler üzerindeki yazıları (yazıt, kitabe gibi) inceleyen bilim dalıdır.
Filoloji (dil bilimi): Toplumlar tarafından kullanılan dilleri; farklı yönleri, özellikleri ve ilişkileri açısından konu edinen bilim dalıdır.
Antropoloji (ırk bilimi): Kafatası ve iskelet yapıları üzerinde çalışan ve bu şekilde ırkları ve toplumları sınıflandıran bilim dalıdır.
Kronoloji (takvim bilimi): Tarihî gelişmeleri, oluş zamanlarını dikkate alarak sıralar.
Diplomatik (yazışma bilimi): Devletler arası siyasi yazışmaları ve belgeleri inceler.
Etnografya (kültür bilimi): İnsan topluluklarının kültür, örf, gelenek ve göreneklerini inceleyen bilim dalıdır.
Sosyoloji (toplum bilimi): İnsan topluluklarının tarihî süreç içinde yaşadıkları sosyal ve kültürel değişimleri inceleyerek tarih bilimine önemli bilgiler sağlar.
Toponimi: Geçmişte kurulan yerleşim merkezlerinin adlarını inceleyen bilim dalıdır.
Heraldik (arma bilimi): Geçmiş dönemlerde kullanılan armaları inceleyen bilim dalıdır.
Sigilografya (mühür bilimi): Geçmişte kullanılan mühürleri inceleyen bilim dalıdır.
Kimya- Karbon 14 (yaş bilimi): Tarihi bulguların ortalama yaşını tespit eder.
DAHA FAZLASI İÇİN:
FACEBOOK SAYFAMIZI BEĞENMEK İÇİN TIKLAYIN