Tarihî süreç
•Tarihî süreç, önemli bazı gelişmeler göz önüne alınarak, başlangıç ve bitiş zamanları belirlenerek, zaman dilimlerine bölünmüştür.
•Bu anlamda tarihî süreç, yazının kullanılmaya başlanması (MÖ 3000) temel kabul edilerek “tarih öncesi çağlar” ve “tarih çağları” şeklinde iki ana döneme ayrılmıştır.
•Tarihi sürecin “yüzyıl” ve “çağ” olarak bölümlenmesinin temel amacı, tarihi inceleme ve araştırmaların daha kolay hale getirilmek istenmesidir.
Tarih Öncesi Devirler ve Genel Özellikleri
•İnsanların yeryüzünde faaliyetlerinin başlamasından, MÖ 3000 yıllarında Sümerler tarafından yazının bulunmasına kadar geçen döneme Tarih Öncesi Devirler denir.
•Tarih Öncesi Devirlerle ilgili yazılı belgeler olmadığından insan topluluklarınım bıraktığı kalıntılar kullanılarak bilgi toplanabilmiştir. (Arkeoloji)
•Tarih Öncesi Devirler, insanların kullandıkları araç ve gereçlere göre dönemlere ayrılmıştır. (taş ,bakır, demir..)
•Tarih Öncesi Devirlerin başlama ve bitişleri bölgelere göre farklılıklar göstermiştir.
•Tarih Öncesi Devirler Mısır hariç normal seyrini izlememiştir. Bunun nedeni göçler sonucunda uygarlık alanında ileri toplumların diğer toplulukları etkilemesidir.
Taş Çağı (MÖ 600000 – 5500)
Eski Taş (Paleolitik) Çağı (MÖ 600000-MÖ 10000):
•Bu dönem boyunca, dünya genelinde iklim koşullarının elverişsiz olduğu anlaşılmaktadır.
•”Buzul çağı” olarak da adlandırılan bu dönemde insanlar mağaralarda ve ağaç kovuklarında barınmışlardır.
•Eski Taş Dönemi insanları, yaşamlarını doğadan topladıkları meyveleri, bitkileri ve avladıkları hayvanları tüketerek sürdürmüşlerdir.
•Tüketici bir yaşam biçiminin sürdüğü bu dönemde taştan, ağaçtan ve kemikten ilk araç- gereçler yapılmıştır.
Orta Taş (Mezolitik) Çağı (MÖ 10000-MÖ 8000):
•İklim koşullarının daha elverişli hâle gelmeye başladığı bu dönem bir geçiş dönemi olma özelliğine sahiptir.
•Bu dönemin sonlarında insanlar ateşi kullanmaya başlamışlardır.
•Çakmak taşından, “mikrolit” denilen küçük aletler yapılmıştır.
•Doğal iş bölümü hâkim olup avcılık ve toplayıcılıkla uğraşılmıştır.
Yeni Taş (Neolitik) Çağı (MÖ 8000-MÖ 5500):
•Neolitik Devirde, tarımsal faaliyetler başlamıştır. Bu gelişme sonucunda insanlar;
•üretici duruma geçmişler, toplayıcılıktan kurtulmuşlardır.
•Göçebelikten yerleşik hayata geçmişlerdir. Su kenarlarında köyler kurarak toplumsal hayatı başlatmışlardır.
•Ticari faaliyetler başlatmışlardır.
•Hayvanları evcilleştirmişlerdir
•Keten, kenevir gibi bitkiler yetiştirmişler ve bu bitkileri kullanarak dokumacılık faaliyetlerini başlatmışlardır.
•Yiyecek ve içeceklerini korumak için topraktan kaplar yapmışlardır. Topraktan ev eşyası yapmışlar ve seramik faaliyetleri başlatmışlardır.
Maden Çağı (MÖ 5500-MÖ 1200)
Bakır Çağı (Kalkolitik):
•Bu dönemde dini inançlar şekillenmiştir.
Tunç Çağı:
•Doğada saf hâlde bulunmayan tunç; bakır ve kalayın karışımı ile elde edilmiştir. Bakıra göre daha sert ve daha dayanıklıdır.
•Dünyada ilk şehir devletleri ve imparatorluklar bu devirde kurulmuştur.
•Ticaret yaygınlaşmıştır.
Demir Çağı:
•Dayanıklı bir maden olan demirin araç gereç yapımında kullanılmaya başlandığı dönemdir.
•Bu dönem toplumları, denizlerden, ulaşım ve ticaret amaçlı olarak daha fazla yararlanmıştır. Ulaşım imkânlarının artması ticarî faaliyetleri yoğunlaştırmış, tarım üretiminin artmasına yol açmıştır.
• Mezopotamya topluluklarından Sümerler, MÖ 3200’de yazıyı kullanmaya başlamışlardır. Bu gelişme ile “tarih öncesi çağlar” sona ermiştir.
Tarihi Çağlar
•Tarihi çağların başlangıç ve bitiş tarihleri, dünya genelinde etkiye sahip olmuş önemli olaylar göz önünde bulundurularak belirlenmiştir. Fakat bu olaylar toplumlarca farklı olarak algılanabildiği için tarihi çağların başlangıç ve bitiş tarihleri de farklılık gösterebilmektedir.
• İlk Çağ (MÖ 3200–375): Sümerlerin yazıyı kullanmaları ile başlar. Kavimler Göçü ile sona erer.
Orta Çağ (375-1453): Kavimler Göçü ile başlar. İstanbul’un Osmanlılar tarafından fethi ile biter.
Yeni Çağ (1453–1789): İstanbul’un Osmanlılar tarafından fethedilmesi ile başlar. Fransız ihtilali ile biter.
Yakın Çağ (1789–…): Fransız ihtilali ile başlar. Hâlen devam etmektedir.