Türkiye Cumhuriyeti İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük ders notları, Tarih ders notları, tarih ders notları, ayt tarih ders notları, tyt tarih ders notları, tarih özet, tarih 9 ders notları, tarih 10 ders notları, tarih 11 ders notları, inkılap tarihi ders notları, çağdaş Türk ve dünya tarihi ders notları, güncel tarih ders notları, özet konu anlatım, kısa tarih, yeni kitaba göre hazırlanmış ders notları, yeni müfredat tarih , tarih pdf
İÇİNDEKİLER
Düzenli Ordunun Kurulması
I. İnönü Muharebesi (6-10 Ocak 1921)
Teşkilat-ı Esasiye Kanunu 1921 Anayasası (20 Ocak 1921)
İstiklal Marşı’nın Kabulü (12 Mart 1921)
Londra Konferansı (21 Şubat-12 Mart 1921)
Türk-Afgan Dostluk Antlaşması (1 Mart 1921)
Moskova Antlaşması (16 Mart 1921)
II. İnönü Muharebesi (23 Mart-1 Nisan 1921)
Kütahya-Eskişehir Muharebeleri (10-24 Temmuz 1921)
Maarif (Eğitim) Kongresi (16-21 Temmuz 1921)
Tekâlif-i Millîye (Millî Yükümlülükler) Emirleri
Sakarya Meydan Muharebesi (23 Ağustos–13 Eylül 1921)
Kars Antlaşması (13 Ekim 1921)
Ankara Antlaşması (20 Ekim 1921)
İtilaf Devletleri’nin Ateşkes Önerileri ve İç Politika Gelişmeleri
Büyük Taarruz ve Başkomutanlık Meydan Muharebesi (26-30 Ağustos 1922)
Düzenli Ordunun Kurulması
– Kuvay-ı Millîye şefleri bağımsız hareket ettiği için diğer direniş güçleriyle birliktelik sağlanamıyordu.
– İhtiyaçlarını halktan karşılayan bu birlikler bazen adaletsiz davranışlar sergileyebiliyordu.
– Meclis, 12 Temmuz 1920‟de toplanarak bir düzenli ordunun kurulmasına karar verdi.
– Bunu gerçekleştirmek için de Kuvay-ı Millîye‟de bulunan yetenekli milislerin düzenli askerî birliklerin kadrolarına
geçirilmesi ve halktan savaşacak yaşta olanların ise askere alınması sağlandı.
– Kasım 1920‟de ikiye bölünerek Batı Cephesi‟nde yeni bir taktik uyguladı.
– Batı Cephesi‟nin kuzey bölgesine Albay İsmet Bey (İnönü) Bey, güney bölgesine ise Albay Refet Bey (Bele) komutan olarak atandı.
– Fevzi Paşa Millî Savunma Bakanlığı ve Genelkurmay Başkanlığı görevlerine atandı.
– Batı Cephesi Kumandanlığından alınan Ali Fuat Cebesoy ise Moskova Büyükelçisi olarak Rusya‟ya gönderildi.
I.İnönü Muharebesi (6-10 Ocak 1921)
Neden:
– Çerkez Ethem‟in ayaklanmasından Yunanlıların yararlanmak istemeleri,
– Yunanlıların Ankara’yı almak ve B.M.M.’ni dağıtmak istemeleri,
– Türk ordusunun toparlanma ve yeniden teşkilatlanmasının engellenmesi isteği,
– Daha önce İzmir ve Bursa’yı ele geçiren Yunanlıların Eskişehir‟i de alarak Anadolu’da önemli bir stratejik noktayı
ele geçirmek istemeleri
Yunanlılar 6 Ocak 1921’de saldırıya geçtiler.
Sonuç:
– 6 Ocak’ta başlayan Yunan ileri harekâtı 10 Ocak’ta duruldu.
– Halkın savaşma gücü ve B.M.M. desteği arttı.
– Yunanlılar ilk kez Anadolu’da düzenli bir ordu ile karşılaştı ve yenildiler.
– Kuvva-i Seyyare’nin kaldırılması ve düzenli ordunun kuruluşu kesinleşti.
– Askere alma işleri hızlandı.
– İsmet İnönü generalliğe yükseldi.
– Düşman kuvvetler arasında görüş farkları belirdi.
– Teşkilat-ı Esasiye kanunu kabul edildi.
– Londra Konferansı toplandı.
– Afganistan’la dostluk anlaşması imzalandı (1 Mart 1921).
– İstiklal Marşı kabul edildi (12 Mart 1921).
– Moskova Antlaşması imzalandı (16 Mart 1921).
Teşkilat-ı Esasiye Kanunu’nun Kabulü (20 Ocak 1921)
– 20 Ocak 1921‟de kabul edilen Teşkilat-ı Esasiye Kanunu‟yla Türkiye Devleti‟nin ilk anayasası düzenlenmiş ve
Teşkilat-ı Esasiye kurucu bir anayasa olarak kabul edilmiştir.
– Devletin resmî ismi 3 ve 10. Maddelere göre “Türkiye” olarak belirlenirken bu anayasadan önce “Büyük
Millet Meclisi” ismiyle anılan Meclis “Türkiye Büyük Millet Meclisi” şeklinde yeniden adlandırılmış ve böylelikle
Meclise resmiyet kazandırılmıştır.
İstiklal Marşı’nın Kabulü (12 Mart 1921)
– Mehmet Akif Bey Ankara‟daki Taceddin Dergâhı‟nda yazdığı ve Türk ordusuna ithaf ettiği şiirini yarışmaya
gönderdi.
– Türk ordusuna hitap edilen bu şiir Türkiye Büyük Millet Meclisinin 12 Mart 1921 tarihli oturumunda kabul edildi.
– Mecliste İstiklal Marşı‟nı okuyan ilk kişi Hamdullah Suphi Bey oldu.
– İstiklal Marşı daha sonra Osman Zeki Üngör tarafından bestelendi.
Londra Konferansı (23 şubat- 12 Mart 1921)
– I. İnönü Savaşı‟nın kazanılması uluslararası alanda büyük yankı uyandırdı. İtilaf Devletleri Londra‟da bir konferans
düzenleyerek yapacakları ufak değişikliklerle Sevr Antlaşması‟nı, BMM‟ne kabul ettirmeyi planlıyordu.
– Konferansta bir uzlaşma sağlanamadı ve konferans bir sonuç alınamadan dağıldı.
– Londra Konferansı ile Türk milleti, Millî Mücadeleyi ve haklı davasını Avrupa devletlerine duyurdu.
– Ayrıca bu konferansta İtilaf Devletleri arasındaki fikir ayrılığı iyice derinleşti.
Türk-Afgan Dostluk Antlaşması (1 Mart 1921)
Tarafların amacı:
– BMM Hükûmetini tanıtmak,
– Karşılıklı olarak yardımlaşmayı sağlamak,
Moskova Antlaşması (16 Mart 1921)
Tarafların amacı :
– İki ülke arasındaki siyasi ve askerî ilişkileri başlatmak, karşılıklı olarak tanınmak,
– Sovyet Rusya, BMM Hükûmetini tanıyan ilk Batılı devlet olmuştur.
II. İnönü Muharebesi (23 Mart-1 Nisan 1921)
Neden:
– Londra Konferansından bir sonuç alınamaması ve Türk tarafının konferansı terk etmesi,
– Sevr anlaşmasının kabul edilmesini hızlandırmak arzusu ile itilaf devletlerinin Yunanistan’ı kışkırtmaları,
– Yunanlıların I. İnönü’deki kaybettikleri prestiji tekrar sağlamak istemeleri,
– Yunanlıların Ankara’yı alarak B.M.M.’ni dağıtmak isteği,
– Yunanlıların Pontus Rumlara yardım isteği
Sonuç:
– Yunan ordusu yenildi.
– Türk Halkının B.M.M. ‘ye inancı arttı.
– M. Kemal “siz orada yalnız düşmanı, değil, milletin makus tarihini yendiniz.” sözü ile İsmet İnönü’ye moral
desteği verdi.
– Fransızlar görüşmeler yapmak için Ankara’ya temsilci gönderdi.
– İzmir’in Yunanlılara bırakılmasına kızan ve Türk halkının mücadele azmini anlayan İtalyanlar Anadolu’dan
çekilmeye başladılar (5 Temmuz 1921).
Eskişehir Kütahya Savaşları (10-24 Temmuz 1921)
Neden:
Yunanlıların;
– I. ve II. İnönü savaşlarında kaybettikleri prestiji tekrar sağlamak istemeleri,
– Türk ordusunun toparlanmasını sağlamadan yeni bir saldırı ile yok etmek istemeleri,
– Batılı devletlere savaş güçlerini gösterip, desteklerinin devamını sağlamak istemeleri,
– II. İnönü savaşında ulaşamadıkları amaçları gerçekleştirmek istemeleri.
Sonuç:
– 10 Temmuzda başlayan bu saldırılar sonunda Afyon, Kütahya, Eskişehir ve Bilecik gibi önemli stratejik yerler elden
çıktı.
– Türk ordusu fazla kayıp vermeden geri çekildi.
– Yunanlılar Sakarya Nehrinin batısına kadar ilerlediler.
– B.M.M.‟nde değişik görüşler ve kargaşalar baş gösterdi.
Türk ordusunun Sakarya nehrinin doğusuna geçirilmesiyle;
– Zaman kazanmak
– Ordunun eksiklerini tamamlamak
– Düşmanı tanımadığı bir alana çekmek amaçlanmıştır.
Maarif (Eğitim) Kongresi (16-21 Temmuz 1921)
– Mustafa Kemal Paşa bir yandan cephede düşmanla savaşırken bir yandan da eğitimle ilgili çalışmalar yapıyordu. 15 Temmuz 1921‟de, Ankara‟da Maarif Kongresi düzenlenerek eğitimin sorunları, okul ve öğretmenlerin durumları tartışıldı ve problemlere çözümler arandı.
– Eskişehir-Kütahya Savaşları‟nın olduğu bir zamanda eğitim kongresinin düzenlenmesi oldukça önemli bir
gelişmeydi. Mustafa Kemal Paşa kongrenin açılış konuşmasında kongrenin “ilim ve irfan kongresi” olduğunu
belirterek sözlerine başladı. Öğretmenlerin kalkınma ve aydınlanmadaki önemine ve üstlenecekleri vazifeye değindi.
Mustafa Kemal Paşa’ya Başkomutanlık Yetkisi (5 Ağustos 1921)
– Yunan ordularını yenebilmek ve işgalleri önleyebilmek için kararların ve tedbirlerin acilen alınması gerekiyordu.
BMM‟de başlayan gizli oturumlarda Mustafa Kemal Paşa‟ya verilecek olan Başkomutanlık yetkisi tartışıldı.
– Çoğunluğun kabulüyle 5 Ağustos 1921‟de Mustafa Kemal Paşa, Başkomutan olarak 3 ay süreyle yetkilendirildi.
Tekalif-i Milliye Kararları (Milli Vergi) (7-8 ağustos 1921)
– Milli Mücadelenin başarıya ulaşması mevcut durumunun düzelmesi, ordunun silah cephane v.b. ihtiyaçlarının
karşılanmasında idi. B.M.M.’nin yeterli mali gücü yoktu. Bu sebeple topyekün mücadele için “…her evden ordunun
ihtiyacı için bir kat çamaşır, bir çift çorap… vb” ihtiyaçlar üç gün içinde komisyonlara teslim edilmesi ile ilgili kararlar
yayımlandı. Her il ve beldede komisyonlar kuruldu.
Sakarya Meydan Savaşı (23 Ağustos-13 Eylül 1921)
Neden:
– Türk ordusunun önemli yerleri kaybetmesi ve ordusunun Sakarya’nın doğusunda beklemesi,
– Yunanlıların Türk ordusuna son darbeyi vurmak istemesi,
– Ankara’yı alma, Sevr’i kabul ettirme, Pontuslara yardım, Batılı devletlerin desteğini sürdürmeyi Yunanlıların
istemesi
Sonuç:
– 10 Eylül günü başlayıp 22 gün süren savaşla Türk ordusunun II. Viyana bozgunundan beri devam eden geri çekilişi, taarruza dönüştü.
– Yunanlılar batıya doğru çekilmeye başladılar, Taarruzdan savunmaya geçtiler.
– Başkomutan sıfatı ile M. Kemal en ileri hatlarda savaşmış, ordunun savaş gücünü arttırmıştır.
– “Hattı müdafaa yoktur, Sathı müdafaa vardır” emrini veren M. Kemal vatanın topyekün savunulmasını istemiştir.
Savaşlarda yeni bir taktiktir.
– Halkın morali ve B.M.M’ne olan güveni arttı.
– Yunanlılara itilaf devletlerinin güveni sarsıldı.
– İtilaf devletleri arası anlaşmazlıklar arttı.
– M. Kemal’e “Mareşallik” ve “Gazilik” ünvanları verildi (19 Eylül 1921).
– Kars anlaşması yapıldı (13 Ekim 1921).
– Fransa ile Ankara anlaşması imzalandı (20 Ekim 1921).
– Savaş paralosı “ya istiklal ya ölüm” dür.
– Ukrayna ile anlaşma yaptı.
Mustafa Kemal Paşa’ya “Gazilik” unvanı ve “Mareşallik” rütbesi verilişi
– Zaferin ardından TBMM 19 Eylül 1921‟de toplanarak bir kanun hazırladı.
– Bu kanunla birlikte Türk milletinin bir şükranı olarak Mustafa Kemal Paşa‟ya “Gazilik” unvanı ve “Mareşallik”
rütbesi verildi. Bu zaferin ardından uluslararası siyasi başarılar da devam etti.
Kars Antlaşması (13 Ekim 1921)
– Sovyet Rusya‟yla yapılan Kars Antlaşması (13 Ekim 1921) ile Ardahan Türkiye‟de, Batum ise Gürcistan‟da kalmak
şartıyla doğu sınırımız belirlenmiş oldu.
Ankara Antlaşması (20 Ekim 1921)
– Yine Sakarya Zaferi‟nden sonra 20 Ekim 1921‟de Fransızlarla Ankara Antlaşması imzalanarak Hatay hariç güney sınırlarımız belirlendi. Böylelikle Güney Cephesi kapanmış oldu. Burada bulunan mevcut Türk birlikleri Batı
Cephesi‟ne sevk edildi.
Büyük Taarruz ve Başkomutanlık Meydan Muharebeleri (26 Ağustos-9 Eylül 1922)
Neden:
– Yunan ordusunu yurttan atmak,
– Misak-ı Milli sınırları içinde düşman bırakmamak ve bağımsız bir Türk devleti kurmak,
– İtilaf Devletlerini kesin bir barış antlaşması öncesinde savaş gücü bakımından sıkıştırmak ve üstünlüğü ele geçirmek.
Sonuç:
– Sakarya savaşı öncesi yapılan ateşkes anlaşmaları ile zaman kazanan Türk ordusu eksiklerini tamamladı ve Kütahya- Eskişehir sınırına yerleşmeye çalışan Yunan kuvvetlerine karşı kesin taarruzu Türk ordusu 4. kez yetkileri süresiz uzatılan M. Kemal önderliğinde saldırıya geçti.
– Hedef “Ordular ilk hedefiniz Akdenizdir, ileri!” oldu.
– Yunan ordusu Anadolu’dan çekilmeye başladı. 9 Eylül’de İzmir’in kurtuluşu ile, Yunanlılar Anadolu‟dan atıldı (18
Eylül 1922).
– 11 Eylül’de Bursa alındı.
– Türk ordusu kesin bir başarı elde etti.
– Dumlupınar Muharebelerinde önemli başarılar elde edildi.
– Türk ordusu itilaf devletlerini ateşkese mecbur ettiler.
Not: Bu savaşta, Kocatepe, Anıttepe Dumlupınar, Aslıhanlar mücadeleleri Mohaç’tan sonraki en önemli imha hareketidir.
Düzenli Ordunun Kurulması
– Kuvay-ı Millîye şefleri bağımsız hareket ettiği için diğer direniş güçleriyle birliktelik sağlanamıyordu.
– İhtiyaçlarını halktan karşılayan bu birlikler bazen adaletsiz davranışlar sergileyebiliyordu.
– Meclis, 12 Temmuz 1920‟de toplanarak bir düzenli ordunun kurulmasına karar verdi.
– Bunu gerçekleştirmek için de Kuvay-ı Millîye‟de bulunan yetenekli milislerin düzenli askerî birliklerin kadrolarına
geçirilmesi ve halktan savaşacak yaşta olanların ise askere alınması sağlandı.
– Kasım 1920‟de ikiye bölünerek Batı Cephesi‟nde yeni bir taktik uyguladı.
– Batı Cephesi‟nin kuzey bölgesine Albay İsmet Bey (İnönü) Bey, güney bölgesine ise Albay Refet Bey (Bele) komutan olarak atandı.
– Fevzi Paşa Millî Savunma Bakanlığı ve Genelkurmay Başkanlığı görevlerine atandı.
– Batı Cephesi Kumandanlığından alınan Ali Fuat Cebesoy ise Moskova Büyükelçisi olarak Rusya‟ya gönderildi.
I.İnönü Muharebesi (6-10 Ocak 1921)
Neden:
– Çerkez Ethem‟in ayaklanmasından Yunanlıların yararlanmak istemeleri,
– Yunanlıların Ankara’yı almak ve B.M.M.’ni dağıtmak istemeleri,
– Türk ordusunun toparlanma ve yeniden teşkilatlanmasının engellenmesi isteği,
– Daha önce İzmir ve Bursa’yı ele geçiren Yunanlıların Eskişehir‟i de alarak Anadolu’da önemli bir stratejik noktayı
ele geçirmek istemeleri
Yunanlılar 6 Ocak 1921’de saldırıya geçtiler.
Sonuç:
– 6 Ocak’ta başlayan Yunan ileri harekâtı 10 Ocak’ta duruldu.
– Halkın savaşma gücü ve B.M.M. desteği arttı.
– Yunanlılar ilk kez Anadolu’da düzenli bir ordu ile karşılaştı ve yenildiler.
– Kuvva-i Seyyare’nin kaldırılması ve düzenli ordunun kuruluşu kesinleşti.
– Askere alma işleri hızlandı.
– İsmet İnönü generalliğe yükseldi.
– Düşman kuvvetler arasında görüş farkları belirdi.
– Teşkilat-ı Esasiye kanunu kabul edildi.
– Londra Konferansı toplandı.
– Afganistan’la dostluk anlaşması imzalandı (1 Mart 1921).
– İstiklal Marşı kabul edildi (12 Mart 1921).
– Moskova Antlaşması imzalandı (16 Mart 1921).
Teşkilat-ı Esasiye Kanunu’nun Kabulü (20 Ocak 1921)
– 20 Ocak 1921‟de kabul edilen Teşkilat-ı Esasiye Kanunu‟yla Türkiye Devleti‟nin ilk anayasası düzenlenmiş ve
Teşkilat-ı Esasiye kurucu bir anayasa olarak kabul edilmiştir.
– Devletin resmî ismi 3 ve 10. Maddelere göre “Türkiye” olarak belirlenirken bu anayasadan önce “Büyük
Millet Meclisi” ismiyle anılan Meclis “Türkiye Büyük Millet Meclisi” şeklinde yeniden adlandırılmış ve böylelikle
Meclise resmiyet kazandırılmıştır.
İstiklal Marşı’nın Kabulü (12 Mart 1921)
– Mehmet Akif Bey Ankara‟daki Taceddin Dergâhı‟nda yazdığı ve Türk ordusuna ithaf ettiği şiirini yarışmaya
gönderdi.
– Türk ordusuna hitap edilen bu şiir Türkiye Büyük Millet Meclisinin 12 Mart 1921 tarihli oturumunda kabul edildi.
– Mecliste İstiklal Marşı‟nı okuyan ilk kişi Hamdullah Suphi Bey oldu.
– İstiklal Marşı daha sonra Osman Zeki Üngör tarafından bestelendi.
Londra Konferansı (23 şubat- 12 Mart 1921)
– I. İnönü Savaşı‟nın kazanılması uluslararası alanda büyük yankı uyandırdı. İtilaf Devletleri Londra‟da bir konferans
düzenleyerek yapacakları ufak değişikliklerle Sevr Antlaşması‟nı, BMM‟ne kabul ettirmeyi planlıyordu.
– Konferansta bir uzlaşma sağlanamadı ve konferans bir sonuç alınamadan dağıldı.
– Londra Konferansı ile Türk milleti, Millî Mücadeleyi ve haklı davasını Avrupa devletlerine duyurdu.
– Ayrıca bu konferansta İtilaf Devletleri arasındaki fikir ayrılığı iyice derinleşti.
Türk-Afgan Dostluk Antlaşması (1 Mart 1921)
Tarafların amacı:
– BMM Hükûmetini tanıtmak,
– Karşılıklı olarak yardımlaşmayı sağlamak,
Moskova Antlaşması (16 Mart 1921)
Tarafların amacı :
– İki ülke arasındaki siyasi ve askerî ilişkileri başlatmak, karşılıklı olarak tanınmak,
– Sovyet Rusya, BMM Hükûmetini tanıyan ilk Batılı devlet olmuştur.
II. İnönü Muharebesi (23 Mart-1 Nisan 1921)
Neden:
– Londra Konferansından bir sonuç alınamaması ve Türk tarafının konferansı terk etmesi,
– Sevr anlaşmasının kabul edilmesini hızlandırmak arzusu ile itilaf devletlerinin Yunanistan’ı kışkırtmaları,
– Yunanlıların I. İnönü’deki kaybettikleri prestiji tekrar sağlamak istemeleri,
– Yunanlıların Ankara’yı alarak B.M.M.’ni dağıtmak isteği,
– Yunanlıların Pontus Rumlara yardım isteği
Sonuç:
– Yunan ordusu yenildi.
– Türk Halkının B.M.M. ‘ye inancı arttı.
– M. Kemal “siz orada yalnız düşmanı, değil, milletin makus tarihini yendiniz.” sözü ile İsmet İnönü’ye moral
desteği verdi.
– Fransızlar görüşmeler yapmak için Ankara’ya temsilci gönderdi.
– İzmir’in Yunanlılara bırakılmasına kızan ve Türk halkının mücadele azmini anlayan İtalyanlar Anadolu’dan
çekilmeye başladılar (5 Temmuz 1921).
Eskişehir Kütahya Savaşları (10-24 Temmuz 1921)
Neden:
Yunanlıların;
– I. ve II. İnönü savaşlarında kaybettikleri prestiji tekrar sağlamak istemeleri,
– Türk ordusunun toparlanmasını sağlamadan yeni bir saldırı ile yok etmek istemeleri,
– Batılı devletlere savaş güçlerini gösterip, desteklerinin devamını sağlamak istemeleri,
– II. İnönü savaşında ulaşamadıkları amaçları gerçekleştirmek istemeleri.
Sonuç:
– 10 Temmuzda başlayan bu saldırılar sonunda Afyon, Kütahya, Eskişehir ve Bilecik gibi önemli stratejik yerler elden
çıktı.
– Türk ordusu fazla kayıp vermeden geri çekildi.
– Yunanlılar Sakarya Nehrinin batısına kadar ilerlediler.
– B.M.M.‟nde değişik görüşler ve kargaşalar baş gösterdi.
Türk ordusunun Sakarya nehrinin doğusuna geçirilmesiyle;
– Zaman kazanmak
– Ordunun eksiklerini tamamlamak
– Düşmanı tanımadığı bir alana çekmek amaçlanmıştır.
Maarif (Eğitim) Kongresi (16-21 Temmuz 1921)
– Mustafa Kemal Paşa bir yandan cephede düşmanla savaşırken bir yandan da eğitimle ilgili çalışmalar yapıyordu. 15 Temmuz 1921‟de, Ankara‟da Maarif Kongresi düzenlenerek eğitimin sorunları, okul ve öğretmenlerin durumları tartışıldı ve problemlere çözümler arandı.
– Eskişehir-Kütahya Savaşları‟nın olduğu bir zamanda eğitim kongresinin düzenlenmesi oldukça önemli bir
gelişmeydi. Mustafa Kemal Paşa kongrenin açılış konuşmasında kongrenin “ilim ve irfan kongresi” olduğunu
belirterek sözlerine başladı. Öğretmenlerin kalkınma ve aydınlanmadaki önemine ve üstlenecekleri vazifeye değindi.
Mustafa Kemal Paşa’ya Başkomutanlık Yetkisi (5 Ağustos 1921)
– Yunan ordularını yenebilmek ve işgalleri önleyebilmek için kararların ve tedbirlerin acilen alınması gerekiyordu.
BMM‟de başlayan gizli oturumlarda Mustafa Kemal Paşa‟ya verilecek olan Başkomutanlık yetkisi tartışıldı.
– Çoğunluğun kabulüyle 5 Ağustos 1921‟de Mustafa Kemal Paşa, Başkomutan olarak 3 ay süreyle yetkilendirildi.
Tekalif-i Milliye Kararları (Milli Vergi) (7-8 ağustos 1921)
– Milli Mücadelenin başarıya ulaşması mevcut durumunun düzelmesi, ordunun silah cephane v.b. ihtiyaçlarının
karşılanmasında idi. B.M.M.’nin yeterli mali gücü yoktu. Bu sebeple topyekün mücadele için “…her evden ordunun
ihtiyacı için bir kat çamaşır, bir çift çorap… vb” ihtiyaçlar üç gün içinde komisyonlara teslim edilmesi ile ilgili kararlar
yayımlandı. Her il ve beldede komisyonlar kuruldu.
Sakarya Meydan Savaşı (23 Ağustos-13 Eylül 1921)
Neden:
– Türk ordusunun önemli yerleri kaybetmesi ve ordusunun Sakarya’nın doğusunda beklemesi,
– Yunanlıların Türk ordusuna son darbeyi vurmak istemesi,
– Ankara’yı alma, Sevr’i kabul ettirme, Pontuslara yardım, Batılı devletlerin desteğini sürdürmeyi Yunanlıların
istemesi
Sonuç:
– 10 Eylül günü başlayıp 22 gün süren savaşla Türk ordusunun II. Viyana bozgunundan beri devam eden geri çekilişi, taarruza dönüştü.
– Yunanlılar batıya doğru çekilmeye başladılar, Taarruzdan savunmaya geçtiler.
– Başkomutan sıfatı ile M. Kemal en ileri hatlarda savaşmış, ordunun savaş gücünü arttırmıştır.
– “Hattı müdafaa yoktur, Sathı müdafaa vardır” emrini veren M. Kemal vatanın topyekün savunulmasını istemiştir.
Savaşlarda yeni bir taktiktir.
– Halkın morali ve B.M.M’ne olan güveni arttı.
– Yunanlılara itilaf devletlerinin güveni sarsıldı.
– İtilaf devletleri arası anlaşmazlıklar arttı.
– M. Kemal’e “Mareşallik” ve “Gazilik” ünvanları verildi (19 Eylül 1921).
– Kars anlaşması yapıldı (13 Ekim 1921).
– Fransa ile Ankara anlaşması imzalandı (20 Ekim 1921).
– Savaş paralosı “ya istiklal ya ölüm” dür.
– Ukrayna ile anlaşma yaptı.
Mustafa Kemal Paşa’ya “Gazilik” unvanı ve “Mareşallik” rütbesi verilişi
– Zaferin ardından TBMM 19 Eylül 1921‟de toplanarak bir kanun hazırladı.
– Bu kanunla birlikte Türk milletinin bir şükranı olarak Mustafa Kemal Paşa‟ya “Gazilik” unvanı ve “Mareşallik”
rütbesi verildi. Bu zaferin ardından uluslararası siyasi başarılar da devam etti.
Kars Antlaşması (13 Ekim 1921)
– Sovyet Rusya‟yla yapılan Kars Antlaşması (13 Ekim 1921) ile Ardahan Türkiye‟de, Batum ise Gürcistan‟da kalmak
şartıyla doğu sınırımız belirlenmiş oldu.
Ankara Antlaşması (20 Ekim 1921)
– Yine Sakarya Zaferi‟nden sonra 20 Ekim 1921‟de Fransızlarla Ankara Antlaşması imzalanarak Hatay hariç güney sınırlarımız belirlendi. Böylelikle Güney Cephesi kapanmış oldu. Burada bulunan mevcut Türk birlikleri Batı
Cephesi‟ne sevk edildi.
Büyük Taarruz ve Başkomutanlık Meydan Muharebeleri (26 Ağustos-9 Eylül 1922)
Neden:
– Yunan ordusunu yurttan atmak,
– Misak-ı Milli sınırları içinde düşman bırakmamak ve bağımsız bir Türk devleti kurmak,
– İtilaf Devletlerini kesin bir barış antlaşması öncesinde savaş gücü bakımından sıkıştırmak ve üstünlüğü ele geçirmek.
Sonuç:
– Sakarya savaşı öncesi yapılan ateşkes anlaşmaları ile zaman kazanan Türk ordusu eksiklerini tamamladı ve Kütahya- Eskişehir sınırına yerleşmeye çalışan Yunan kuvvetlerine karşı kesin taarruzu Türk ordusu 4. kez yetkileri süresiz uzatılan M. Kemal önderliğinde saldırıya geçti.
– Hedef “Ordular ilk hedefiniz Akdenizdir, ileri!” oldu.
– Yunan ordusu Anadolu’dan çekilmeye başladı. 9 Eylül’de İzmir’in kurtuluşu ile, Yunanlılar Anadolu‟dan atıldı (18
Eylül 1922).
– 11 Eylül’de Bursa alındı.
– Türk ordusu kesin bir başarı elde etti.
– Dumlupınar Muharebelerinde önemli başarılar elde edildi.
– Türk ordusu itilaf devletlerini ateşkese mecbur ettiler.
Not: Bu savaşta, Kocatepe, Anıttepe Dumlupınar, Aslıhanlar mücadeleleri Mohaç’tan sonraki en önemli imha hareketidir.
Not: Ünitenin devamına www.tarihkursu.com /ders notları bölümünden ulaşabilirsiniz.
Daha fazlası için bizi takip edin