Tarih Dersi 10. Sınıflar 2. Dönem 1. Yazılı Soruları
Bu sayfada sizlerle 10. sınıf tarih dersinin 2. dönem 1.yazılı sorularını ve cevaplarını paylaşacağım. Bu sorular, açık uçlu ve kısa cevaplı formatta hazırlanmış olup, ders kitabındaki kazanımlara ve Milli Eğitim Bakanlığı tarafından paylaşılan soru dağılım tablolarına uygun olarak seçilmiştir. Yeni müfredata uygun olarak hazırladığımız 10. sınıf tarih dersi 2. dönem 1. yazılı 2024 çalışmamızda mümkün olduğu kadar fazla kazanımdan soru hazırladık ve bu soruları ayrıntılı olarak cevapladık.
Yazılı Hangi Kazanımlardan Hazırlandı?
10.3.2. Tımar sisteminin özelliklerini siyasi, sosyal ve ekonomik açılardan değerlendirir.
10.3.3. Yeniçeri Ocağı’nın ve devşirme sisteminin Osmanlı devletleşme sürecine etkisini analiz eder.
10.4.1. Sûfîlerin ve âlimlerin öğretilerinin Anadolu’nun İslamlaşmasına etkisini açıklar.
10.4.2. Osmanlı devlet idaresinin ilmiye, kalemiye ve seyfiye sınıflarının birlikteliğine dayalı yapısını analiz eder.
10.4.3. Osmanlı coğrafyasındaki bilim, kültür, sanat ve zanaat faaliyetleri ile bunlara bağlı olarak sosyal hayatta meydana gelen değişimleri analiz eder.
10.5.1. 1453-1520 yılları arasındaki süreçte meydana gelen başlıca siyasi gelişmeleri tarih şeridi ve haritalar üzerinde gösterir.
10.5.2. İstanbul’un fetih sürecini sebepleri ve stratejik sonuçları açısından analiz eder.
10.5.3. Osmanlı Devleti’nin İslam coğrafyasında hâkimiyet kurmasının Türk ve İslam dünyası üzerindeki etkilerini analiz eder.
Yeni Müfredata Uygun 10. Sınıf Tarih Dersi 2. Dönem 1. Yazılı Sorularını Word olarak indirmek için Tıkla
Tarih Dersi 10. Sınıflar 2. Dönem 1. Yazılısı Cevap Anahtarı
10.3.2. Tımar sisteminin özelliklerini siyasi, sosyal ve ekonomik açılardan değerlendirir.
Tımar sistemi kapsamında Osmanlı, devlet görevlilerine kamu arazilerini tahsis etmekte ve karşılığında onlardan bu toprakları işlemesini ve topraklarından elde ettikleri yıllık gelir oranına göre sefer öncesi ordunun asker ihtiyacını karşılamasını beklemektedir. Savaş harici zamanlarda toprağı işleyen ya da köylü halka kiralayıp işleten sipahiler, savaş zamanı atlı askerler, yani tımarlı sipahiler ya da alt rütbeli subaylar, devletle olan anlaşmalarına sadık kalarak; savaş zamanı en ön sıralarda yer almışlardır.
1- Tımar sisteminin Osmanlı Devleti’ne sağladığı kazanımlardan 2 tanesini yazınız.
Osmanlı Devleti, tımar sistemi ile devlet hazinesinden para ayırmadan Osmanlı ordusunun taşradaki en kalabalık grubu olan eyalet askerlerini oluşturmuştur.
Tarım arazilerinin sürekli işlenmesini sağlayarak üretime süreklilik kazandırdı.
Toprak gelirleriyle memur maaşları karşılanmış, vergiler düzenli toplanmıştır.
Tımar sistemi ile savaşa hazır askerler (tımarlı sipahiler) yetiştirildi.
Tımar sahipleri bulundukları yerlerde güvenliği sağlayarak devlet otoritesini güçlendirdi.
Bütün bunların yanında konar-göçer Türkmenlerin, büyük ölçüde yerleşik hayata geçmesi sağlandı ve yerli halka zarar vermeleri de önlendi.
Merkezi otoriteye karşı gelebilecek derebeylikler önlenmiştir.
10.3.3. Yeniçeri Ocağı’nın ve devşirme sisteminin Osmanlı devletleşme sürecine etkisini analiz eder.
2- Acemi Ocağına asker alımlarında uygulanan “Pençik” ve “Devşirme” sistemlerini açıklayınız.
Farsçada beşte bir anlamına gelen pencik, Osmanlı Devleti’nde savaş esirlerinden beşte birinin devlete ayrılması ve bu esirlerin asker olarak kullanılması sistemidir.
Devşirme ise Osmanlı Devleti’nin, fethettiği topraklardaki Hristiyan ailelerin çocuklarını belirli aralıklarla toplayıp Müslümanlaştırıp asker ve yönetici olarak yetiştirdiği sistemdir.
10.4.1. Sûfîlerin ve âlimlerin öğretilerinin Anadolu’nun İslamlaşmasına etkisini açıklar.
3- Moğol İstilası sonrası Anadolu’nun İslamlaşmasına etki eden alim ve sufilerden 2 tanesini yazınız.
Hoca Ahmet Yesevi, Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî, Hacı Bektâş-ı Veli, Ahi Evran, Yunus Emre ve Hacı Bayrâm-ı Veli vb.
10.4.2. Osmanlı devlet idaresinin ilmiye, kalemiye ve seyfiye sınıflarının birlikteliğine dayalı yapısını analiz eder.
4- Osmanlı Devleti’nde kalemiye sınıfında bulunan defterdar ve nişancının görevlerini kısaca yazalım.
Devletin iç ve dış yazışmaları, hazine arazileri ile ilgili kayıtların tutulması nişancının göreviydi. Mali işlerden defterdar sorumluydu.
5- Osmanlı Devleti’nde Seyfiye sınıfında kimler bulunurdu? 2 tanesini yazalım.
Vezir-i âzam, vezirler, kaptanıderya, yeniçeri ağası, beylerbeyleri, sancak beyleri
10.4.3. Osmanlı coğrafyasındaki bilim, kültür, sanat ve zanaat faaliyetleri ile bunlara bağlı olarak sosyal hayatta meydana gelen değişimleri analiz eder.
Kanuni Sultan Süleyman döneminde başmimarlık görevine yükselen Sinan, Rüstem Paşa Camii, Selimiye Camii, Cihangir Camii, Süleymaniye Camii ve Şehzade Camii gibi birçok önemli esere imza atmıştır. Mimar Sinan, sadece camiler değil, külliyeler, medreseler, köprüler, türbeler ve hamamlar gibi birçok farklı yapıda da ustalığını göstermiştir.
6- Mimar Sinan’ın çıraklık, kalfalık ve ustalık eserlerini yazınız.
Çıraklık eseri: Şehzade Camisi
Kalfalık eseri: Süleymaniye Camisi
Ustalık eseri: Edirne Selimiye Camisi
10.5.1. 1453-1520 yılları arasındaki süreçte meydana gelen başlıca siyasi gelişmeleri tarih şeridi ve haritalar üzerinde gösterir.
Ridaniye Muharebesi , Cem Sultan Olayı, İstanbul’un fethi, Otlukbeli savaşı
7- 1453- 1517 yılları arası meydana gelen yukarıdaki olayları kronolojik olarak sıralayalım.
1453 İstanbul’un fethi
1473 Otlukbeli savaşı
1481- 1495 Cem Sultan Olayı
1517 Ridaniye Muharebesi
10.5.2. İstanbul’un fetih sürecini sebepleri ve stratejik sonuçları açısından analiz eder.
29 Mayıs 1453 tarihinde Fatih Sultan Mehmet komutasındaki Osmanlı ordusu, Bizans İmparatorluğu’nun başkenti İstanbul’u fethetti. Bu olay, sadece Osmanlı Devleti’nin değil, dünya tarihinin de gidişatını değiştiren önemli bir dönüm noktasıdır.
8- İstanbul’un fethinin dünya tarihi açısından sonuçları neler olmuştur? Bunlardan 2 tanesini yazalım.
Bizans İmparatorluğu yıkıldı.
İpek Yolu’nun büyük bir bölümünün Osmanlı Devleti’nin eline geçmesi Avrupalıları yeni yolların arayışına yöneltti.
Bu olay coğrafi keşiflerin nedenlerinden birini oluşturdu.
Büyük toplarla en güçlü surların bile yıkılabileceği görüldü. Bu durum da Avrupa’daki derebeyliklerin yıkılmasına zemin hazırladı.
Fetihten sonra İtalya’ya giden bazı bilim insanları Rönesans’ın başlamasına katkıda bulundular.
Fetih Orta Çağ’ın sonu, Yeni Çağ’ın başlangıcı oldu.
10.5.3. Osmanlı Devleti’nin İslam coğrafyasında hâkimiyet kurmasının Türk ve İslam dünyası üzerindeki etkilerini analiz eder.
Safevi tehdidini önleyen Yavuz, Memlûkluları ortadan kaldırmak için harekete geçti. Memluklerle yapılan 1516 Mercidabık ve 1517 Ridaniye Savaşı’nı kazanan Osmanlı Devleti çok büyük kazanımlar elde etti.
9- Yavuz’un Mısır Seferi’nin sonuçları nelerdir?
Memlûklu Devleti yıkıldı;
Suriye, Filistin, Lübnan, Mısır ve Hicaz bölgeleri Osmanlı Devleti’ne katıldı.
Doğu Akdeniz’den geçen Baharat Yolu Osmanlı Devleti’nin denetimine girdi.
Halifelik Osmanlılara geçti ve Osmanlı Devleti İslam dünyasının lideri oldu.
Venedikliler, Kıbrıs Adası için Memlûklara ödedikleri vergiyi bundan sonra Osmanlı Devleti’ne ödemeye başladı.