Bu çalışmamızda güncel müfredata göre hazırladığımız 11. sınıf tarih dersi 4. ünitesi olan Uluslararası İlişkilerde Denge Stratejisi soru- cevap çalışmasını paylaşıyoruz. 11. sınıf tarih soru cevap çalışmamız sayesinde ders kitabındaki çalışma sorularını rahatlıkla çözeceksiniz. 11. sınıf tarih yazılıya hazırlık çalışmamızdaki sorular sizleri 11. sınıf tarih yazılısına hazırlayacak. Tarih dersi 11. sınıf sorularımızı çözerek tyt tarih ve ayt tarih sınavlarında başarılı olacaksınız. Yeni 11. sınıf tarih ders kitabına uygun olarak hazırladığımız 11. sınıf tarih soruları aşağıdaki konuları kapsamaktadır.
11. Sınıf Tarih Dersi 4. Ünite: Uluslararası İlişkilerde Denge Stratejisi (1774-1914)
11.4.1. 1774-1914 yılları arasındaki süreçte meydana gelen başlıca siyasi gelişmeleri tarih şeridi ve haritalar üzerinde gösterir.
1774-1914 arası siyasi gelişmeleri kronolojik olarak sıralayalım.
1779 Aynalıkavak Tenkihnamesi: Osmanlı, Şahin Giray’ın hanlığını tanıyacak.
1783 Kırım’ın Rusya tarafından ilhakı
1789 Fransız İhtilali
1791 Ziştovi Antlaşması: Avusturya ile imzalandı
1792 Yaş Antlaşması: Kırım’ın Ruslara ait olduğunu kabul edecek
1798 Fransa tarafından Mısır’ın işgali
1801 El-Ariş Antlaşması: Fransızlar Mısır’ı Osmanlı Devleti’ne teslim ettiler
1804 Sırp İsyanı: İlk azınlık isyanıdır.
1808 Sened-i İttifak: II.Mahmud Dönemi’nde
Padişah ile Ayanlar arasında yapılan sözleşmedir.
1812 Bükreş Antlaşması: Osmanlı Devleti, Sırbistan’a ayrıcalık verdi. Rusya ile imzalandı.
1815 Viyana Kongresi: Napolyon Savaşları sonrası Avrupa’nın durumu görüşüldü
1821 Rum İsyanı
1821- 1881 Sudan’da Mısır- Osmanlı hakimiyetinin kurulması
1827 Navarin Olayı: Fransa-İngiltere, Rusya müttefik filolarının, Navarin’deki Osmanlı-Mısır donanmasına baskını
1829 Edirne Antlaşması: Yunanistan bağımsızlığını kazanmıştır
1830 Fransızların Cezayir’i alması
1833 Kütahya Antlaşması: Mehmet Ali Paşa’ya Mısır ve Girit valiliklerinin yanı sıra Şam valiliği verilecekti
1833 Hünkar İskelesi Antlaşması: Osmanlılarla Ruslar arasında yapılmıştır
1838 Balta Limanı Antlaşması: İngilizlere ekonomik ayrıcalıklar verildi
1839 Nizip Muharebesi: Osmanlı kaybetti, Kavalalı’ya İstanbul yolu açıldı
1839 Tanzimat Fermanı: Sultan Abdülmecid döneminde Hariciye Nazırı Mustafa Reşit Paşa tarafından okunmuştur.
1840 Londra Antlaşması: Mısır, Mehmet Ali Paşa ve soyundan gelen kişiler tarafından yönetilecektir.
1841 Londra Boğazlar Sözleşmesi: Osmanlı Devleti’nin Boğazlar üzerindeki mutlak egemenliği sona ermiştir.
1853- 1856 Kırım Savaşı: İngiltere, Fransa, Piyemonte ve Osmanlı Devleti Rusya’yı yendi.
1839 Tanzimat Fermanı: Sultan Abdülmecid döneminde Hariciye Nazırı Mustafa Reşit Paşa tarafından okunmuştur.
1840 Londra Antlaşması: Mısır, Mehmet Ali Paşa ve soyundan gelen kişiler tarafından yönetilecektir.
1841 Londra Boğazlar Sözleşmesi: Osmanlı Devleti’nin Boğazlar üzerindeki mutlak egemenliği sona ermiştir.
1853- 1856 Kırım Savaşı: İngiltere, Fransa, Piyemonte ve Osmanlı Devleti Rusya’yı yendi
1878 Ayastefanos Antlaşması: Osmanlı – Rusya
1878 İngilizlerin Kıbrıs’ı işgali:
1878 Berlin Antlaşması: 93 Harbi sonrası düzenlemeler yapıldı
1881 Fransızların Tunus’u işgali
1881 Düyûn-ı Umûmiye İdaresinin kurulması: Osmanlı’nın dış borçlarını takip eden ve düzenleyen kurum
1882 Üçlü İttifak’ın kurulması: Almanya, Avusturya-Macaristan, ve İtalya
1882 İngilizlerin Mısır’ı işgali
1907 Üçlü İtilaf’ın kurulması: Fransa, İngiltere ve Rusya
1908 II. Meşrutiyet’in ilanı
1908 Bulgaristan’ın bağımsız olması
1908 Girit’in Yunanistan Tarafından işgali
1908 Bosna- Hersek’in Avusturya Macaristan İmparatorluğu tarafından ilhakı
1909 31 Mart Olayı: Osmanlıda rejime karşı yapılan ilk isyan
1911 Trablusgarp Savaşı: Osmanlı- İtalya
1912 Uşi Antlaşması: Trablusgarp Osmanlı Devletinden ayrılan son Afrika toprağı olmuştur. (İtalya)
1912 I. Balkan Savaşı: Bulgaristan, Sırbistan, Karadağ ve Yunanistan Osmanlı Devleti ile savaştı
1913 Londra Antlaşması: Osmanlı Devleti’nin batı sınırı Midye-Enez hattı oldu.
1913 Bâbıâli Baskını: Enver Paşa öncülüğünde düzenlenen bir hükumet darbesi
1913 II. Balkan Savaşı: Bulgaristan’a karşı Sırbistan, Yunanistan, Karadağ, Romanya ve Osmanlı savaştı.
1913 Atina Antlaşması: Osmanlı Devleti ile Yunanistan arasında imzalandı.
1913 Bükreş Antlaşması: Bulgaristan ile diğer balkan devletleri arasında imzalandı.
(29 Eylül 1913) 1913 İstanbul Antlaşması: Osmanlı Kırklareli, Edirne ve Dimetoka’yı Bulgaristan’dan geri aldı. Meriç nehri iki ülke arasında sınır kabul edildi.
(13 Mart 1914) 1914 İstanbul Antlaşması: Osmanlı Devleti ile Sırbistan arasında imzalanmıştır.
11.4.2. Osmanlı Devleti’nin siyasi varlığına yönelik iç ve dış tehditleri analiz eder.
Osmanlı Devleti’nin uyguladığı “Denge Politikası” nedir?
XIX. Yüzyılda Avrupa’daki devletler arası güç dengesinin şartları büyük ölçüde değişmeye başlamıştı. Bu değişim karşısında Osmanlı Devleti dışardan kendisine yönelen tehlikelere karşı, yanına en az bir büyük devleti almak suretiyle siyasi denge meydana getirerek varlığını korumaya çalıştı.
1815 Viyana Kongresi’nin toplanmasının temel amacı nedir?
Napolyon Savaşları sonrası bozulan dengelerin yeniden kurulmasını amaçlayan Rusya, Avusturya ve Prusya’nın öncülüğünde İngiltere’nin de katılımıyla monarşi yönetimleri Viyana’da (1815) bir araya geldi.
İlk defa 1815 Viyana Kongresi’nde kullanılan “Şark Meselesi” terimini açıklayınız.
Şark Meselesi, Avrupa devletlerinin XIX. yüzyıl ve sonrasında Osmanlı Devleti’ne karşı yürütecekleri siyaseti ifade eden bir kavramdır. Şark meselesinde amaç Türkleri Anadolu’dan ve Balkanlar’dan çıkarmaktır.
İlk defa Osmanlı Devleti’nde Sırplar isyan etmesine rağmen Avrupalı devletler Yunan isyanını daha çok desteklediler ve Yunanistan daha önce bağımsız oldu. Avrupalıların Yunanlıları daha çok desteklemelerinin nedeni nedir?
Yeni Çağ’da ortaya çıkan Hümanizm ve Rönesans hareketleriyle Avrupa’nın aydınları, eski Yunan kültürüyle temas edince Avrupa’da Yunan hayranlığı ortaya çıkmaya başladı. Bu hayranlık Avrupalıların Yunan isyanını daha çok desteklemelerinin nedenidir.
Rumları bağımsızlığa ulaşmak için 1814’te kurduğu cemiyet hangisidir?
Rumları bağımsızlığa götürecek ilk adım 1814’te Odessa’da gizlice Filik-i Eterya Cemiyeti kurularak atıldı. Bu cemiyet 1894’te Etnik-i Eterya Cemiyeti adını aldı.
Rumların ilk isyanı nerede kim tarafından çıkarıldı?
Rumların ilk isyanı Boğdan’da Alexander (Aleksandr) İpsilanti tarafından çıkartıldı. Bu isyan, Osmanlı Devleti tarafından kısa sürede bastırıldı.
Osmanlı Devleti’nde Rumları bağımsızlığa götürecek asıl isyan nerede ne zaman başladı?
Rumların asıl isyanı 1821’de Mora Yarımadası’nda başladı.
II. Mahmut, Mısır Valisi Kavalalı Mehmet Ali Paşa’dan Mora İsyanı’nı bastırmak için yardım istedi. Mehmet Ali Paşa yardım karşılığında II. Mahmut’tan nerelerin valiliğinin kendisine verilmesini istedi?
Mehmet Ali Paşa yardım karşılığında II. Mahmut’tan kendisine Mora ve Girit valiliğinin verilmesini talep etti.
İngiltere, Rusya ve Fransa; Osmanlı Devleti’nden Yunanistan’a özerklik verilmesini istediler. Osmanlı Devleti bu isteği reddedince nerede Osmanlı ve Mısır donanmaları bu devletler tarafından yakıldı?
1827’de Navarin’de Osmanlı ve Mısır donanmaları baskına uğradı ve yakıldı.
Yunanistan ne zaman ve hangi antlaşma ile bağımsızlığına kavuştu?
Rusya yeni topraklar kazanmak için 1828 yılında Osmanlı Devleti’ne savaş ilan etti. 1829 yılında Osmanlı Devleti’nin yenilmesi üzerine Edirne Antlaşması yapıldı. Bu antlaşma ile Yunanistan’a bağımsızlık verildi.
“Kutsal Yerler Sorunu” terimini açıklayınız.
Hz. İsa’nın Hristiyanlığı yaydığı yer olması ve Hristiyanlara ait birçok kilise ve tören yerlerinin inşa edilmesi Hristiyanlar için Kudüs’ü kutsal kılıyordu. Ortodoks ve Katolik Hristiyanlar arasında kutsal yerlerin koruyuculuğu üzerinden süregelen rekabetin adı “Kutsal Yerler Sorunu” olarak adlandırıldı.
(1853-1856) Kırım Savaşı’nda Rusya’ya karşı Osmanlı Devleti’ne kimler yardım etti?
İstanbul’un ve Boğazların tehlike altına girdiğini anlayan İngiltere, Fransa ve Piyemonte (İtalya) 1854 yılında Osmanlı-Rus Savaşına dâhil oldular.
Osmanlı Devleti ilk borcu hangi devletlerden, ne zaman aldı?
Kırım Savaşı devam ederken Osmanlı Devleti içine düştüğü mali sıkıntılardan dolayı ilk kez dış borçlanmaya başvurdu. İlk borç antlaşmasını 24 Ağustos 1854 tarihinde İngiltere ve Fransa ile imzalamıştır.
Kırım Savaşı sonrası imzalanan 1856 Paris Barış Antlaşması’nı değerlendiriniz
Osmanlı Devleti tarihinde ilk defa Avrupa devletleriyle bir kongreye eşit koşullarda katılıyordu.
1856 Paris Barış Antlaşması’na göre Osmanlı Devleti Avrupa hukukundan yararlanma hakkı elde ederek Avrupalı bir devlet sayıldı.
Osmanlı Devleti’ne devletler arası hukuktan faydalanma hakkının tanınması ve devlet topraklarının Avrupalı devletlerin garantisi altına alınması önemlidir.
Osmanlı Devleti’nin İstanbul Konferansı 1876 (Tersane Konferansı) maddelerini kabul etmemesi hangi savaşın çıkmasına neden oldu?
1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı (93 Harbi)
1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı, neden 93 Harbi adıyla da anılır?
Rumi takvimin 1293 senesinde cereyan etmesinden dolayı bu savaş, 93 Harbi adıyla da anıldı.
93 Harbinde Rusları, Şıpka Geçidi’nde (Bulgaristan) durdurmayı başaran Osmanlı komutanı kimdir?
Süleyman Paşa
93 Harbinde Plevne’de Ruslara karşı kahramanca savaşan Osmanlı komutanı kimdir?
Plevne Kahramanı Gazi Osman Paşa
93 Harbinde Kars civarında Ruslara karşı kahramanca savaşan Osmanlı komutanı kimdir?
Ahmet Muhtar Paşa
“Nene Hatun” hangi savaşta kahramanca mücadele etti?
1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı (93 Harbi)
93 Harbi sonrası imzalanan 1878 Ayastefanos Antlaşması’nda(Yeşilköy) hangi kararlar alındı?
Romanya, Sırbistan ve Karadağ’ın bağımsızlıkları tanınarak Osmanlı Devleti’nden ayrıldı.
Büyük Bulgaristan Prensliği kurularak Osmanlı Devleti’ne bağlandı.
Bosna-Hersek’in Rusya ve Avusturya tarafından ortaklaşa himaye edilmesine karar verildi.
Kars, Ardahan, Batum ve Doğubeyazıt Rusya’ya bırakıldı.
Girit, Teselya ve Arnavutluk’ta ıslahatların yapılması karar altına alındı.
İngilizler hangi bahane ile 1878 yılında Kıbrıs’a yerleştiler?
Berlin Kongresi (1878) öncesi İngiltere, Rus tehlikesinden Osmanlı Devleti’ni koruma bahanesiyle Kıbrıs Adası’na yerleştiler.
93 Harbi sonrası 1878 Ayastefanos Antlaşması’nın revize edildiği Berlin Kongresi’nde hangi kararlar alındı?
Romanya, Sırbistan ve Karadağ resmen bağımsız oldu.
Büyük Bulgar Krallığı üç parçaya bölündü: Osmanlı Devleti’ne vergi verecek olan Bulgar Prensliği, idari özerkliğe sahip Doğu Rumeli Eyaleti ve Osmanlı Devleti’ne bağlı Makedonya oluştu.
Bosna-Hersek, yönetimi geçici olarak Avusturya’ya bırakıldı.
Islahat yapılması şartıyla Makedonya, Osmanlı Devleti’ne bırakıldı.
Doğubayazıt’ın Osmanlı Devleti’ne verilmesi şartıyla Kars, Ardahan ve Batum Ruslara bırakıldı.
Berlin Kongresi’nde Avrupalı devletler, Ermeniler için de ıslahatların yapılmasını istedi.
Kongre’de Girit Adası için Rumların lehine düzenlemelerin yapılması istendi.
Berlin Kongresi (1878) sonrası Denge Stratejisi” yürüten Osmanlı Devleti, hangi devletle yakınlaşmaya başladı?
Almanya
Osmanlı Devleti’nde “Millet-i Sadıka” adıyla anılan millet hangisidir?
Ermeniler
Ermenileri, Osmanlı Devleti’ne karşı kışkırtmak amacıyla hangi cemiyetler kuruldu?
1887’de İsviçre’nin Cenevre şehrinde Hınçak, 1890’da Tiflis’te Taşnak komitaları kuruldu.
İttihat ve Terakki Hükûmeti I. Dünya Savaşı sırasında Ermenilerin zararlı faaliyetlerini önlemek için hangi kanunu çıkardı?
27 Mayıs 1915’te Geçici Sevk ve İskân Kanunu (Tehcir Kanunu) çıkartıldı. Bu kanunla özellikle Van, Bitlis ve Erzurum vilayetlerinde isyana karışan Ermeniler, Halep ve Suriye vilayetlerinin bazı bölgelerine zorunlu göçe tabi tutuldular.
“Vehhabilik” nedir?
XVIII. yüzyılın sonlarında Arabistan Yarımadası’nın Necit bölgesinde Muhammed bin Abdülvahhap’ın öncülüğünde Vehhabilik adlı bir hareket doğmuştu. İslâmiyet’in gereklerini yerine getiremeyenlerin, katli, mallarının yağmalanmasının vacip olduğu düşüncesiyle hareket eden Vehhabilik, Araplar arasında taraftar buldu.
Mısır valisi Mehmet Ali Paşa ile imzalanan 1833 Kütahya Antlaşması maddeleri nelerdir?
Mısır’ın yanında Girit ve Suriye valilikleri Mehmet Ali Paşa’ya verildi.
Mehmet Ali Paşa’nın oğlu İbrahim Paşa’ya Cidde ve Adana valilikleri verildi.
Mısır Sorunu, Osmanlı Devleti’nin bir iç sorunu iken bir Avrupa sorunu hâline gelmiştir.
Rusya ile Osmanlı arasında 1833 Hünkar İskelesi Antlaşması neden yapıldı?
Mısır meselesi olayında İngiltere ve Fransa’nın tutumundan rahatsız olan II. Mahmut, kendisini güvencede hissetmeyerek, Rusya ile ittifak yapma kararı almıştır.
Rusya ile Osmanlı arasında imzalanan 1833 Hünkar İskelesi Antlaşması’nın maddeleri nelerdir?
Osmanlı Devleti saldırıya uğrarsa Rusya yardım gönderecekti.
Rusya saldırıya uğrarsa Osmanlı Devleti Boğazları kapatacaktı.
Bu antlaşma, Osmanlı Devleti’nin Boğazlar üzerindeki egemenlik haklarını tek başına kullandığı son antlaşmadır.
Osmanlı Devleti Mısır sorununu çözme konusunda İngiltere’nin desteğini de alabilmek amacıyla 1838’de Baltalimanı Ticaret Antlaşması’nı imzalamıştır. Bu antlaşmanın Osmanlı ekonomisine etkileri nelerdir?
Bu antlaşma, İngiliz mallarının Osmanlı pazarlarına egemen olmasına ortam hazırlamıştır. Osmanlı ülkesi İngiltere’nin açık pazarı haline gelmiştir.
Mısır sorunun çözüme kavuşturulduğu 1840 Londra Antlaşması’nın sonuçları nelerdir?
Mısır’ın idaresi Mehmet Ali Paşa ve ailesine bırakıldı.
Suriye, Adana ve Girit valilikleri Osmanlı yönetimine yeniden geçti.
Hünkar İskelesi Antlaşması’nın süresi bitince, İngiltere ve Fransa liderliğinde bir konferans düzenlenmiş ve Londra Boğazlar Sözleşmesi imzalanmıştır (1841). Bu konferansta hangi kararlar alınmıştır?
Boğazlar Osmanlı yönetiminde kalacak; barış zamanlarında savaş gemilerine kapatılacaktı.
Avrupalı devletler sözleşmeyi garanti altında bulunduracaklardı.
Bu sözleşme, Rusya’nın Boğazlar üzerinde elde ettiği ayrıcalıklı konumu kaybetmesine yol açmış, Boğazların “uluslararası” bir statü kazanmasına yol açmıştır.
Rusların sıcak denizlere inme politikasının başlatıcısı kimdir?
1682-1725 yıllarında Rus tahtına oturan I. Petro, Rusların sıcak denizlere inme politikasının başlatıcısı oldu.
Kırım’ın bağımsız olmasıyla halkı Müslüman olan bir yer ilk defa Osmanlı Devleti’nden ayrıldı. Kırım hangi antlaşma ile Osmanlıdan ayrıldı?
1774 Küçük Kaynarca Antlaşması
Almanya 1871 yılında siyasi birliğini tamamlamasını sağlayan Prusya başbakanı kimdir?
Otto von Bismarck
Piyemonte etrafında birleşen İtalyanlar ne zaman siyasi birliklerini tamamladılar.
1871
1882 yılında Avrupa’da oluşan Üçlü İttifak Bloku’nda hangi ülkeler yer alıyordu?
Almanya, Avusturya-Macaristan ve İtalya
1907 yılında Avrupa’da oluşan Üçlü İtilaf Bloku’nda hangi ülkeler yer alıyordu?
İngiltere öncülüğünde Fransa ve Rusya
1912 I. Balkan Savaşı’nda Osmanlı Devleti kimlerle savaştı?
Bulgaristan, Yunanistan, Sırbistan ve Karadağ
I. Balkan Savaşı’nda alınan ani ve ağır yenilgi karşısında Osmanlıda 23 Ocak 1913’te Babıali Baskını gerçekleştiren parti hangisidir?
İttihat ve Terakki
Balkanlarda Osmanlı Devleti’nden ayrılan son devlet hangisidir?
Arnavutluk
I. Balkan Savaşını sona erdiren 30 Mayıs 1913 Londra Antlaşması’nın sonuçları nelerdir?
Midye-Enez Hattı’nın batısındaki bütün topraklar Balkan devletlerine bırakıldı.
Sırbistan’a Orta ve Kuzey Makedonya bırakıldı.
Yunanistan’a Selanik, Girit ve Güney Makedonya verildi.
Bulgaristan’a Kavala, Dedeağaç ve bütün Trakya verildi.
Ege adalarının geleceği ve Arnavutluk’un sınırlarının tespitinde Avrupalı devletlerin karar vermesi uygun görüldü.
1913 Londra Barış Antlaşması’yla Bulgaristan en fazla toprak kazanan ülke olmasının yanında Ege Denizi’ne ulaştı.
II. Balkan savaşının temel nedeni nedir?
Bulgaristan I. Balkan savaş sonrası en fazla toprak kazanan devlet oldu. Bu durum diğer Balkan devletlerini rahatsız etti.
II. Balkan savaşında Bulgaristan’a karşı hangi devletler mücadele etti?
Osmanlı Devleti, Sırbistan, Romanya, Karadağ ve Yunanistan
II. Balkan Savaşını bitiren antlaşma hangisidir?
II. Balkan Savaşı sonunda 10 Ağustos 1913’te Bükreş’te barış antlaşması imzalandı. Bu antlaşma ile birlikte Bulgaristan I. Balkan Savaşı sonrası aldığı toprakların büyük bir kısmını kaybetti.
Osmanlı Devleti II. Balkan savaşı sonrası imzalanan 29 Eylül İstanbul Barış Antlaşması ile nereleri geri aldı?
Edirne ve Kırklareli Osmanlı Devleti’nde kaldı ve Meriç Nehri sınır kabul edildi.
11.4.3. Tanzimat Fermanı, Islahat Fermanı ve Kanun-ı Esasi’nin içeriklerini küresel ve yerel siyasi şartlar bağlamında değerlendirir.
Osmanlı Devleti’ndeki Demokratikleşme faaliyetlerini kronolojik olarak sıralayınız.
Sened-i İttifak (1808)
Tanzimat Fermanı (Gülhane Hatt-ı Hümâyunu-1839)
Islahat Fermanı (1856)
I. Meşrutiyet’in İlanı ve Kanun-i Esasi’nin Kabulü 1876
II. Meşrutiyet’in İlanı (24 Temmuz 1908)
Osmanlı Devleti’nde “ayan” nedir?
Herhangi bir vilayet ve kazada o yerin idaresi ile alakadar olarak halk ile hükûmet arasındaki işleri idare eden ve halk tarafından seçilen bir vazife sahibidir.
Âyanlar o memleketin nüfuzlu aileleri olan ve “eşraf-ı belde” denilen zümre arasından seçilirdi.
Hükûmet âyanları seçmez bu işi valiler takip ederdi. Âyanlar vergi ve asker toplamada devlete yardım ederlerdi.
Bu yardımlara karşılık âyanlara toplanan vergiden hisse verilirdi.
Alemdar Mustafa Paşa, taşrada yok olan merkezî otoriteyi tekrar tesis etmek amacıyla âyanlarla anlaşma yoluna giderek âyanları İstanbul’a çağırdı. 0808 yılında Ayanlarla 2. Mahmut tarafından imzalanan belgenin adı nedir?
Sened-i İttifak 1808
Sened-i İttifak Osmanlı tarihi açısından hangi ilkleri barındırıyor?
Devlet, Anadolu’da ve Rumeli’de kendi kendine güçlenmiş ve bir bakıma özerkliğini ilan etmiş olan âyanların varlıklarını, bu senetle kabul edip hukuki hâle getirdi. Bu belge ile bazı yetkilerinden zorunlu olarak vazgeçmesiyle padişahın yetkileri sınırlandırıldı.
1215 Magna Carta ile 1808 Sened-i İttifak’ı karşılaştırınız.
Magna Carta, İngiltere’de soyluların haklarını teminat altına alarak zamanla bu hakların, halka doğru genişlemesinin yolunu açmıştır. Oysa Sened-i İttifak için böyle bir durum söz konusu değildir.
Osmanlı Devleti’nde “Tanzimat Dönemi” hangi tarihleri kapsar?
Tanzimat, Sultan Abdülmecit Dönemi’nde 1839 Tanzimat Fermanı’nın ilanı ile başlayan 1876 Meşrutiyet’in ilanı ile sona eren döneme denir.
1839 Tanzimat Fermanı’nın amacı nedir?
Devlet içerisindeki halkın bir kısım haklarını genişletmek,
Müslüman ve Hristiyan toplumları siyasi yönlerden birbirine yaklaştırmak
Avrupalı devletlerin azınlıkları bahane ederek Osmanlı Devleti’nin iç işlerine karışmasını engelleyerek iç barışı ve bütünlüğü sağlamaktı.
3 Kasım 1839 Tanzimat Fermanı’nı kim okudu?
Sultan Abdülmecid döneminde Hariciye Nazırı Mustafa Reşid Paşa tarafından Gülhane Parkı’nda okunmuştur.
Tanzimat Fermanı ile kabul edilen maddeler nelerdir?
Kanun önünde herkes eşit sayılacaktı.
Vergiler herkesin gelirine göre toplanacaktı.
Hiç kimseye yargılanmadan ve sorgulanmadan ceza verilmeyecekti.
Mahkemeler herkese açık olarak yapılacaktı.
Kişilere mülkiyet hakkı tanınacaktı.
Askerlik işleri düzene sokulacaktı.
Müsadere usulü kaldırılacaktı.
1856 Islahat Fermanı’nın hazırlanmasında hangi dış etkenler etkili olmuştur?
Islahat Fermanı, Kırım Savaşı’nda Osmanlı Devleti’ne yardım eden İngiltere, Fransa ve Avusturya’nın isteklerini karşılamak üzere hazırlanmıştı.
Batı devletlerinin elçileri, Tanzimat Fermanı’nın vaat ettiği reformları gerçekleştirecek kanun ve nizamların yapılmamış, yapılanların da uygulanmamış olmasından şikâyetçi olmuşlardı.
Islahat Fermanı ile getirilen ilkeler nelerdir?
Islahat Fermanı’nda Hristiyanlara yeni haklar tanındı.
Bütün uyruklar için dinî ibadet ve törenlerin yapılması serbesttir.
Hristiyanları küçültücü, muamelede bulunulmayacak ve söz söylenilmeyecektir.
Bütün memurluklar ve okullar herkese açık olacaktır.
Müslümanlarla Hristiyanlar arasındaki ticaret ve cinayet davalarına karma mahkemeler bakacak.
Müslüman olmayanlar da askere alınacaktır.
Müslüman olmayanlar da yerel meclislerde temsil edilecektir.
Bütün uyruklar için vergi eşitliği sağlanacaktır.
İltizam sistemi kaldırılarak vergiler doğrudan alınacaktır.
Islahat Fermanı’na Osmanlı içindeki Müslümanların ve Hristiyanların tepkisi ne şekilde olmuştur?
Islahat Fermanı, konu olarak sadece Müslüman olmayan ulusların ayrıcalıklarını genişletmiş, Müslüman halk için yeni bir hak getirmemiştir.
Bu nedenle Islahat Fermanı, Müslümanlar tarafından olumlu karşılanmadı. Hristiyanlar ise Islahat Fermanı’nı kendilerine askerlik yükümlülüğü getirdiği için olumlu karşılamadılar.
I. Meşrutiyet’in ilanında etkili olan cemiyet hangisidir?
Genç Osmanlılar Cemiyeti
23 Aralık 1876 ilan edilen ve Türk toplumunun ilk yazılı anayasası kabul edilen Kanun-i Esasi hangi padişah döneminde ilan edildi?
II. Abdülhamit
İlk Osmanlı Meclis- i Mebusan’ı hangi tarihler arasında görev yaptı?
19 Mart 1877’de ilk Osmanlı Meclis- i Mebusan’ı açıldı.
II. Abdülhamit ayrılıkçı mebusların faaliyetlerini ve 93 Harbi’ni gerekçe göstererek Kanun’un kendisine verdiği yetkiyle Meclisi feshetti (13 Şubat 1878).
Kanun-i Esasi’nin içeriği hakkında bilgi veriniz.
Kanun-i Esasi’ye göre yürütme gücünün başında padişah bulunuyordu.
Yargı yetkisi bağımsızdı.
Yasama yetkisi ise Mebusan Meclisi ve Âyan Meclisi’nden kurulu bir Genel Meclis tarafından yürütülecek, yasama faaliyetleri padişahın onayına bağlı olacaktı.
Âyan Meclisi üyelerini padişah, Mebusan Meclisi üyelerini halk seçecekti.
Meclisi fesh etme yetkisi ise padişaha aitti.
Diğer yandan padişah, hükûmete olan güveni zedelediği gerekçesiyle istediği kişiyi memleket dışına sürmek yetkisine sahipti.
Devlet yönetimiyle ilgili yetkilerin tümü gerçekte yine hükümdarda toplanmış bulunmaktaydı.
Ahmet Cevdet Paşa’nın başkanlığındaki kurul tarafından hazırlanan medeni kanun hangisidir?
Mecelle-i Ahkâm-ı Adliyye. Mecelle bir bakıma modern hukukla şerî hukukun sentezlenmesiydi.
II. Abdülhamid döneminde İkinci Meşrutiyet öncesi kaybedilen yerler neresidir?
1878 Berlin Antlaşması’yla Sırbistan, Karadağ ve Romanya Osmanlı Devleti’nden ayrılmıştı.
Bunun yanında Kars, Ardahan ve Batum Rusya’ya verilmişti.
Kıbrıs’ın ayrı bir antlaşmayla İngiltere’ye verilmesi Osmanlı topraklarının hızla küçülmesine sebep olmuştur.
Fransızlar 1881’de Tunus’u, İngilizler 1882’de Mısır’ı işgal etmiştir.
1881’de Düyûn-u Umumîye’nin kuruluş amacı nedir?
Avrupalı devletler Osmanlı Devleti’nden alacaklarını tahsil etmek için 1881’de Düyûn-u Umumîye’yi (Genel Borçlar İdaresi) kurdu.
İngiliz Kralı III. Edward (Edvırt) ile Rus Çarı II. Nikola’nın arasında gerçekleşen ve Osmanlı topraklarını paylaştıkları iddia edilen görüşme hangisidir?
Reval Görüşmeleri (9-10 Haziran 1908).
24 Temmuz 1908’de II. Meşrutiyet’in ilan edilmesinde etkili olan cemiyet hangisidir?
İttihat ve Terakki Cemiyeti
II. Meşrutiyet’in ilanı sonrası Kanun-İ Esasi’de hangi değişiklikler yapıldı?
Hükûmet meclise karşı sorumlu oldu.
Padişahın sürgün yetkisi kaldırıldı.
Padişahın mutlak veto yetkisi kaldırıldı.
Yasa teklifi için gerekli olan padişah izni kaldırıldı.
Padişahın meclisi açma-kapama yetkisi zorlaştırıldı.
Sansür yasağı kaldırıldı.
Siyasi parti kurma hakkı getirilerek çok partili hayata geçiş sağlandı.
Padişahın kanunları onaylama süresi sınırlandırıldı.
Yusuf Akçura Üç Tarz-ı Siyaset adlı makalesinde Osmanlı Devleti’ni kurtarmak için ortaya atılan fikir akımlarını hangi başlıklar altında topladı?
Osmanlıcılık
İslamcılık
Türkçülük (Milliyetçilik)
Osmanlı Devleti’ni kurtarmak için ortaya atılan “Osmanlıcılık” fikri hakkında bilgi veriniz.
Osmanlı Devleti sınırlarında yaşayan Müslim, gayrimüslim halka yeni haklar vererek aralarında eşitlik sağlamak amacıyla Osmanlıcılık fikri benimsenmişti.
Amaç din, dil, ırk ayrımı yapmadan büyük bir Osmanlı milleti oluşturmaktı.
Osmanlıcılık fikrinin en önemli savunucuları kimlerdir?
Namık Kemal, Ziya Paşa ve Ahmed Mithad Efendi gibi aydınlardı.
Osmanlıcılık fikrinin başarıya ulaşamadığını gösteren gelişmeler nelerdir?
Meşrutiyet’in ilanından kısa bir süre sonra Berlin Antlaşması ile Sırbistan, Karadağ ve Romanya’nın bağımsız olması Osmanlıcılık fikrine büyük bir darbe vurdu.
Balkanlar’da, Doğu Anadolu’da yaşanan olaylar, gayrimüslimlerin Müslümanlara saldırıları ve devlete karşı isyanları Osmanlıcılık fikrinin başarıya ulaşamadığını gösterdi.
Mehmet Akif Ersoy’un en büyük savunucularından olduğu “İslamcılık” fikrini kısaca açıklayın.
Osmanlıcılık fikri önemini kaybedince İslamcılık fikri önem kazanmaya başladı.
Osmanlı Devleti’nin sınırlarında ve dünyanın değişik coğrafyalarında yaşayan bütün Müslümanları Osmanlı çatısı altında toplama düşüncesi etkinlik kazandı.
İslamcılık hangi padişah döneminde devlet politikası hâline geldi?
II. Abdülhamit Dönemi
Türkçülük fikrinin önemli savunucuları kimlerdir?
Ziya Gökalp, Yusuf Akçura, Mehmet Emin Yurdakul, İsmail Gaspıralı ve Ahmet Ağaoğlu
11.4.4. 1876-1913 arasında gerçekleştirilen darbelerin Osmanlı siyasi hayatı üzerindeki etkilerini değerlendirir.
19. ve 20. Yüzyılda Osmanlı Devleti’nde meydana gelen darbeler hangileridir?
1876 Sultan Abdülaziz’in Darbe ile Tahttan İndirilmesi
1909 Darbesi (31 Mart Olayı)
1913 Darbesi (Bâbıâli Baskını)
Sultan Abdülaziz döneminde meydana gelen önemli olaylar nelerdir?
Abdülaziz güçlü bir donanma oluşturdu.
Avrupa’daki gelişmeleri bizzat görmek amacıyla bir Avrupa seyahati yaptı.
Yeraltı treni (metro) ve tramvay ilk defa Osmanlı Devleti’ne geldi.
Eğitim alanında Mekteb-i Sultani (Galatasaray Lisesi) açıldı (1868).
Ülkenin dış borçları ödenemez hâle gelmişti.
Sultan Abdülaziz tahttan indirilerek yerine V. Murat Osmanlı Devleti tahtına çıkarıldı.
4 Haziran 1876 Pazar sabahı, Sultan Abdülaziz odasında bilekleri kesilmiş hâlde bulundu.
23 Temmuz 1908’de II. Meşrutiyet’in ilanından kısa bir süre sonra Osmanlı Devleti nereleri kaybetti?
Bulgaristan’ın bağımsızlığını ilan etti.
Avusturya Macaristan’ın, Bosna-Hersek’i topraklarına kattığını açıkladı.
Girit Meclisi Osmanlı’dan ayrılarak Yunanistan’a bağlanma kararı aldı.
31 Mart 1909 isyanının fitilini ateşleyen cinayet hangisidir?
II. Meşrutiyet’in ilanı üzerine İstanbul’a dönerek “Serbestî” gazetesinin başına geçen Hasan Fehmi, yazılarında İttihat ve Terakki’yi sert bir dille eleştirdi.
Hasan Fehmi, 6 Nisan 1909 akşamı Galata Köprüsü üzerinde vurulunca cinayeti işleyenlerin ittihatçılar olduğu düşünüldü.
31 Mart isyanını kimler bastırdı?
Selanik’ten gelen Hareket Ordusu
Osmanlı Devleti’nde rejime karşı yapılan ilk ayaklanma hangisidir?
1909 31 Mart Vakası
31 Mart 1909 isyanının bastırılmasından sonra Osmanlı tahtında nasıl bir değişiklik oldu?
Meclisin 27 Nisan 1909’daki oturumunda ayaklanmada etkisi olduğu gerekçesiyle hakkında fetva çıkarılan II. Abdülhamit’in tahttan indirilmesine ve yerine Veliaht Mehmet Reşat’ın padişah olmasına karar verildi.
1913 Babıali baskınını hangi cemiyet üyeleri gerçekleştirdi?
Enver Bey’in başında olduğu İttihat ve Terakki cemiyeti