II. (VELİ) BAYEZİD DÖNEMİ (1481-1512)
Cem Sultan Olayı
•II. Bayezid Dönemi “yükselme içerisindeki duraklama devri” olarak da nitelendirilen, pasif bir dönemdir. Bu pasifliğin iki sebebi vardır:
1.Cem Sultan Olayı
2.Bayezid’in karakteri
•Fatih’in ölümünün ardından tahta geçen II. Bayezid, saltanatının ilk dönemlerinde kardeşi Şehzade Cem’in isyanıyla mücadele etmiştir.
•Şehzade Cem, II. Bayezid’in padişahlığını tanımayarak Bursa’yı işgal etmiş ve burada hükümdarlığını ilan etmiştir.
•Giriştiği taht mücadelesini kaybeden Cem, Memlüklere sığınmış, sonra Rodos Şövalyeleri’nin eline düşmüş, ardından Fransa’ya ve papalığa teslim edilmiştir.
•Cem burada ölmüştür.
Diğer Gelişmeler:
•Bu dönemde de Venedikliler’le deniz savaşı yapılmış, Osmanlılar bu savaşta başarılı olmuştur.
•İspanya’da Hristiyan baskısı ve engizisyon mahkemelerinin zulümleri ile karşılaşan Endülüs Müslümanları ve Yahudiler Osmanlı donanması tarafından Osmanlı topraklarına yerleştirilmişlerdir.
•İspanya’daki Hristiyan baskısından bunalan Yahudilerin Osmanlı ülkesine getirilmeleri, Osmanlıların hoşgörü ve adaletinin bir göstergesidir.
•II. Bayezıt Dönemi’nde Cem olayına karıştığı için Karamanoğulları kesin olarak ortadan kaldırıldı.
•Bu dönemde de Venedikliler le deniz savaşı yapılmış, Osmanlılar bu savaşta başarılı olmuştur.
•İspanya’da Hristiyan baskısı ve engizisyon mahkemelerinin zulümleri ile karşılaşan Endülüs Müslümanları ve Yahudiler Osmanlı donanması tarafından Osmanlı topraklarına yerleştirilmişlerdir.
•İspanya’daki Hristiyan baskısından bunalan Yahudilerin Osmanlı ülkesine getirilmeleri, Osmanlıların hoşgörü ve adaletinin bir göstergesidir.
Osmanlı- Memlük İlişkileri
Osmanlı – Memlük İlişkilerinin Bozulma Sebepleri:
•Fatih Döneminde ortaya çıkan Hicaz su yolları meselesi
•Memlüklerin Cem Sultan’ı himaye etmeleri
•Osmanlı Devleti ile Memlûk Devleti arasında yer alan Güneydoğu Anadolu’daki Dulkadiroğulları Beyliği yüzünden iki devletin çekişmesi
Sonuç
•Osmanlı Devleti ile Memlükler arasında 8 yıl süren savaş yaşandı. Bu savaş süresince iki taraf birbirlerine karşı üstünlük sağlayamadılar.
Osmanlı- İran İlişkileri
•İran da Akkoyunlu Devleti’nin yerine Safevi Devleti kurulmuştu.
•Safeviler Doğu Anadolu’yu ele geçirmek istiyorlardı ve Anadolu’ya gönderdikleri dervişlerle Şii mezhebini Anadolu’da yaymaya çalışıyorlardı.
•Safeviler’in bu faaliyetleri sonucu 1511 yılında Anadolu’da Şah Kulu İsyanı çıktı.
•O sırada Trabzon Valisi olan Şehzade Selim (Yavuz), babası II. Bayezıt’ın Safevi ve Şii tehlikesine karşı yeterli önlem almaması üzerine Yeniçerilerin desteğiyle babasını tahttan indirerek padişah oldu.
I. (YAVUZ SULTAN) SELİM DÖNEMİ (1512-1520)
Siyasi Gelişmeler
•Yavuz Sultan Selim, babasının yerine tahta geçtikten sonra ağabeyleri Ahmet ve Korkut‘u etkisiz hale getirdi
İran Seferi ve Çaldıran Savaşı (1514)
•Sebebi: Safevilerin Doğu Anadolu’yu ele geçirmek istemeleri ve Şiilik propagandası yapmaları.
•Savaş: 1514 yılında Safevi Devleti hükümdarı Şah İsmail ile Osmanlı Hükümdarı Yavuz arasında Çaldıran ovasında yapıldı. Savaşı Osmanlılar kazandı.
•Tebriz, Musul, Kerkük, Diyarbakır gibi şehirler ele geçirildi.
•Önemi: Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da Şiilik tehlikesi ortadan kalktı. İpek yolu denetimi Osmanlıya geçti
Turnadağ Savaşı (1515)
•İran Seferi sırasında Osmanlı Devleti’ne destek vermeyi kabul etmeyen Dulkadiroğulları Beyliği, sefer dönüşünde, Turnadağ Savaşı (1515) ile Osmanlı topraklarına katılmıştır.
•Böylece Anadolu Türk Birliği kesin olarak sağlandı.
•Memlük Devleti ile komşu olundu.
Mısır Seferi
Sebepleri:
•Hicaz su yolları meselesi,
•Memlüklerin Cem Sultanı himaye etmeleri,
•Osmanlılar ile Memlükler arasında Dulkadiroğulları yüzünden çekişme yaşanması,
•Memlüklerin Şah İsmail ile Osmanlı Devletine karşı ittifak kurmaları,
•I. Selimin Memlûk topraklarını ele geçirerek Baharat Yolunu denetim altına almak istemesi,
•Her iki devletinde Türk- İslam dünyasının lideri olma mücadelesi.
•Yavuz Sultan Selim, 1516 Mercidabık Savaşında Memlûk ordusunu yenerek Suriye ve Filistin topraklarına sahip oldu.
•1517 de Ridaniye Savaşında Memlûk ordusunu ikinci kez yenerek, bu devleti ortadan kaldırdı. Mısır toprakları Osmanlılara katıldı.
Mısır Seferinin Sonuçları
•Memlûk Devletinin ortadan kalkmasıyla bu devletin toprakları Osmanlılara katıldı (Suriye, Filistin, Hicaz, Mısır).
•Halifelik ve İslam’ın kutsal emanetleri Osmanlılara geçti (Böylece Osmanlı Devleti İslam Dünyasının lideri oldu).
•Venedikliler Kıbrıs Adası için Memlükler’e verdikleri vergiyi Osmanlılara vermeye başladılar.
•Baharat yolunun denetimi Osmanlı Devletine geçti.
•Coğrafi Keşiflerle ticaret yollarının açık denizlere yönelmesi, Baharat Yolu’nun önemini kaybetmesine yol açmıştır. Bu nedenle, Osmanlılar, Baharat Yolu’ndan bekledikleri oranda kazanç elde edememişlerdir.