T.C İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK DERSİ
I. ÜNİTE: XX. YÜZYIL BAŞLARINDA OSMANLI DEVLETİ VE DÜNYA
1.1. Mustafa Kemal’in Birinci
Dünya Savaşı’na kadarki eğitim ve askerlik hayatını içinde bulunduğu toplumun
siyasi, sosyal ve kültürel yapısı ile ilişkilendirir.
Mustafa Kemal’in ailesi
hakkında bilgi veriniz.
Mustafa Kemal, 1881 yılında Selanik’te dünyaya gelmiştir.
Babası Ali Rıza Efendi ve annesi Zübeyde Hanım Rumeli’nin fethinden sonra
Anadolu’dan gelen Türkmenlerdendir. Ali Rıza Efendi önce gümrük memurluğuyla ve
daha sonra ticaretle ailesinin geçimini sağlamıştır.
Zübeyde Hanım ve Ali Rıza Efendi’nin altı çocukları oldu.
Mustafa Kemal ve Makbule dışında Fatma,
Ahmet, Ömer ve Naciye küçük yaşlarda vefat ettiler.
Mustafa Kemal’in doğduğu
şehir olan Selanik hakkında bilgi veriniz.
Rumeli’deki en gelişmiş şehirlerinden biriydi.
İşlek bir liman ve demir yolu hattı bulunuyordu.
Ulaşımın gelişmiş olması özellikle Avrupa’daki yayınların
kolayca buraya gelmesini sağlıyordu.
Selanik’te nüfusun çoğunluğunu oluşturan Türklerin yanında
Rum, Bulgar, Sırp, Ermeni, Yahudi gibi
farklı milletler bir arada yaşıyordu. Bu durum, zengin ve
çok kültürlü bir ortamın oluşmasını sağlamıştı.
Fransız İhtilali ile ortaya çıkan milliyetçilik düşüncesi
Selanik’i içine alan Rumeli’de huzur ortamının bozulmasına neden olmuştur.
Mustafa Kemal’in gittiği
okullar hangileridir?
Şemsi Efendi Mektebi
Kısa bir süre mahalle mektebine giden Mustafa Kemal, daha
sonra Şemsi Efendi Mektebine devam etti. Ali Rıza Efendi, Mustafa Kemal Şemsi Efendi
Mektebinde okurken vefat etti.
Selanik Askerî Rüştiyesi
Mustafa Kemal, önce Selanik Mülkiye Rüştiyesine başladı.
Ancak çevresinde gördüğü subaylardan etkilenerek Askerî Rüştiye sınavlarına
girip başarılı olarak Selanik Askerî Rüştiyesine başladı. Matematik öğretmeni
Yüzbaşı Mustafa Efendi Mustafa’ya hayatı boyunca taşıyacağı Kemal ismini verdi.
Manastır Askerî İdadisi
Mustafa Kemal, Selanik Askerî Rüştiyesini bitirdikten sonra
Manastır Askerî İdadisine başladı. Mustafa Kemal’in okulda en yakın arkadaşları
Ömer Naci ve Ali Fethi (Okyar) idi. Mustafa Kemal idadi yıllarında birçok yerli
ve yabancı aydının kitaplarını okumaya başladı.
Harp Okulu ve Harp Akademisi
Mustafa Kemal, 1899’da İstanbul’da Harp Okuluna başladı. Mustafa
Kemal, Harp Okulunun ardından 1902’de Harp Akademisine başladı. Mustafa Kemal
1905’te Harp Akademisinden kurmay yüzbaşı rütbesiyle mezun oldu.
Mustafa Kemal’in İdadi
yıllarında en çok etkilendiği savaş hangisidir?
1897 Osmanlı-Yunan Savaşı (Dömeke Muharebesi)
Atatürk’ün ‘’Türk ulusunun
yüzyıllardan beri beklediği ses’’ dediği Osmanlı aydını kimdir?
Namık Kemal
Mustafa Kemal, eserlerini
okuduğu ve etkilendiği Türk yazarlar kimlerdir?
Vatan ve hürriyet şairi olarak tanınan Namık Kemal’in
vatanseverlik ve bağımsızlık,
Türkçülük ideolojisine sahip Mehmet Emin (Yurdakul) Bey’in
milliyetçilik,
Tevfik Fikret’in insanlık düşüncesinden etkilendi.
Mustafa Kemal, eserlerini
okuduğu ve etkilendiği yabancı yazarlar kimlerdir?
Mustafa Kemal Jean Jacques Rousseau (Jan Jak Ruso), Voltaire
(Volter), Montesquieu (Monteskü) gibi
Avrupalı yazarlardan etkilendi.
Mustafa Kemal’in ilk görev
yeri neresidir?
Merkezi Şam’da olan 5. Ordu
Mustafa Kemal ilk görev yeri
olan Şam’da kurduğu cemiyetin adı nedir?
Vatan ve Hürriyet
Mustafa Kemal Şam’daki 5.
Ordudan sonra nerde görev yaptı?
Mustafa Kemal, 1907’de merkezi Manastır’da bulunan 3. Ordu
karargâhına tayin oldu.
Özellikle 3. Ordu
subaylarının gizlice üye oldukları amacı, Padişah II. Abdülhamit’i tahttan
indirmek ve meşrutiyetin yeniden ilan edilmesini sağlamak olan cemiyetin adı
nedir?
İttihat ve Terakki Cemiyeti
Mustafa Kemal’in İttihat ve
Terakki Cemiyeti’nden ayrı düşmesinin ana nedeni nedir?
Ona göre İttihat ve Terakki Cemiyeti bir an önce parti
hâline dönüşmeli ve ordu siyasetten ayrılmalıydı. Ordu içindeki subayların
siyasetle uğraşmaları doğru değildi.
Mustafa Kemal’in kurmay
başkanı olduğu Hareket Ordusu hangi isyanın bastırılmasında rol aldı?
13 Nisan 1909’da İstanbul’da meşrutiyet yönetimine karşı 31
Mart Vakası olarak adlandırılan bir ayaklanmanın bastırılmasında rol aldı.
Mustafa Kemal İlk askerî
başarısını nerede kazandı?
Trablusgarp Savaşı
Mustafa Kemal Trablusgarp
Savaşı’nda hangi bölgelerde yerli aşiretleri teşkilatlandırarak İtalyanların
ülke içinde ilerlemelerine izin vermedi?
Tobruk ve Derne
Mustafa Kemal hangi savaşta
binbaşılığa terfi etti?
Trablusgarp Savaşı
1. Dünya Savaşı çıktığı
sırada Mustafa Kemal hangi görevde bulunuyordu?
Bulgaristan’ın başkenti Sofya’daki Osmanlı elçiliğinde
askerî ataşe (Ataşemiliter) olarak görev yapıyordu.
Mustafa Kemal Atatürk’ün askerî
kariyeri kronolojik olarak yazınız.
Şam Beşinci Ordu’da Kurmay Yüzbaşı (1905-1907)
Manastır Üçüncü Ordu’da Kolağası (1907-1910)
31 Mart Vakası ve Hareket Ordusu (1909) kurmay başkanı
1910’daFransa’nın Picardy kentindeki ordu manevralarına
katıldı
Trablusgarp Savaşı (1911–1912)
Balkan Savaşları (1912–1913): Gelibolu’da görev yaptı.
Edirne’nin alınmasında etkili oldu.
Sofya’da Askeri Ataşe (1913-1914)
Çanakkale Savaşı, 1914–1915
Kafkas Seferi, 1915–1917
Sina ve Filistin Cephesi, 1917–1918
Harbiye Nezareti (1918-1919)
Osmanlı Ordusundan istifa (8 Temmuz 1919)
Türk Kurtuluş Savaşı
1.2. 20. yüzyıl başlarında
Osmanlı Devleti’nin siyasi, sosyal ve ekonomik durumunu analiz eder.
Osmanlı devlet adamları ve
aydınlarının, devleti dağılmaktan kurtarmak için ortaya attıkları fikir
akımlarını kısaca açıklayınız.
Osmanlıcılık: Devlet içinde yaşayan tüm milletleri, hiçbir
ayrım yapmaksızın, Osmanlı toplumu hâlinde birleştirmeyi hedefliyordu.
İslamcılık: Müslüman toplulukların devletten ayrılmasını
önlemeyi ve bütün Müslümanları halifenin yani padişahın çevresinde toplamayı
amaçlıyordu.
Türkçülük: Türk milletine millet olma bilincini vermeyi ve
bu sayede, milletin geleceğine sahip çıkmasını sağlamayı amaçlıyordu.
Batıcılık: Osmanlı Devleti’nin güçlenmesi için Batı’nın
örnek alınması gerektiğini savunan fikir akımıydı.
Osmanlı Devleti, toprak
bütünlüğünü korumak, azınlıkların ayaklanmalarını ve Avrupalı devletlerin iç
işlerine karışmasını engellemek için hangi düzenlemeleri yaptı?
1839 Tanzimat Fermanı’nı ilanı
1856 Islahat Fermanı’nın ilanı
1876 Kanun-ı
Esasi’nin ilanı (ilk Anayasa)
1877 İlk Osmanlı Mebusan Meclisi’nin açılması
1908 II. Meşrutiyet’i ilanı
I. Meşrutiyet hangi padişah
zamanında ilan edildi?
II. Abdülhamid
I. Meşrutiyet’in ilan
edilmesinde kimlerin etkisi oldu?
Genç Osmanlılar (Jön Türkler)
Hangi gelişme sonrası
Osmanlı’da ilk defa çok partili hayat başladı?
II.
Meşrutiyet’in İlanı (23 Temmuz 1908).
II. Meşrutiyet’in İlan edildiği
dönemde Osmanlı Devleti’nde hangi kopuşlar yaşandı?
Bulgaristan bağımsızlığını ilan etti.
Yunanistan, Girit’i; topraklarına kattı.
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu Bosna’yı topraklarına
kattı.
II. Meşrutiyet’in ilanından
sonra meşrutiyet yönetimine ve İttihat ve Terakki Cemiyetine karşı tepki gösterenlerin
İstanbul’da çıkardığı ayaklanmanın adı nedir?
31 Mart Vakası (1909)
31 Mart Vakası sonrası
yaşanan padişah değişikliği hakkında bilgi veriniz.
Padişah II. Abdülhamit ayaklanmadan sorumlu tutularak
tahttan indirildi. Tahta II. Abdülhamit’in kardeşi V. Mehmet Reşat getirildi.
1911 yılında İtalya Osmanlı
Devleti’nin Kuzey Afrika’daki son toprağı olan Trablusgarp’a saldırdı. Osmanlı
Devleti’nin Trablusgarp’a yeteri kadar yardım gönderememesinin nedenleri
nelerdir?
Osmanlı Devleti güçlü bir donanmaya sahip olmadığı için
Akdeniz üzerinden bölgeye asker gönderemiyordu.
Mısır İngilizlerin işgali altında olduğundan karadan da
bölgeye ordu yollamak mümkün değildi.
Trablusgarp savaşı sonrası
İtalya ile 1912’de imzalanan Ouchy (Uşi) Antlaşması ile nereleri İtalya’ya
bırakmak zorunda kaldık?
Trablusgarp İtalya’ya bırakıldı. On iki Ada da geçici olarak
İtalya’ya bırakıldı.
Rusya’nın kışkırtmasıyla çıkan
I. Balkan Savaşı’nda Osmanlı Devleti kimlerle savaştı?
Sırbistan, Karadağ, Bulgaristan ve Yunanistan
I. Balkan Savaşı sonrası
Osmanlı’dan ayrılan son Balkan devleti hangisidir?
Arnavutluk
Osmanlı Devleti I. Balkan
Savaşı sonunda imzaladığı hangi antlaşma ile Midye-Enez hattının doğusuna çekilmek
zorunda kaldı?
Londra Antlaşması (30 Mayıs 1913).
II. Balkan Savaşı’nın temel
nedeni nedir?
I. Balkan
Savaşı’nda Bulgaristan’ın büyük topraklar elde etmesi.
II. Balkan Savaşı’na hangi
devletler katıldı?
Bulgaristan,
Yunanistan, Sırbistan, Karadağ, Romanya ve Osmanlı Devleti
II. Balkan Savaşı sonrası
Osmanlı Devleti Bulgaristan ile imzalanan İstanbul Antlaşması (29 Eylül 1913)
ile nereleri geri alabildi?
Edirne, Dimetoka, Kırklareli Osmanlılarda kaldı.
Balkan Savaşları sonrası
Yunanistan ile 14 Kasım 1913’te imzalanan Atina Antlaşması ile nereleri
kaybettik?
Batı Trakya, Yanya, Girit ve Selanik Yunanistan’a bırakıldı.
Meriç Nehri iki ülke
sınırı kabul edildi.
Gökçeada, Bozcaada ve Meis Adaları dışındaki Ege Adaları
Yunanistan’a bırakıldı.
II. Balkan savaşı sonrası
Balkan devletleri kendi aralarında hangi antlaşmayı imzaladılar.
10 Ağustos 1913 Bükreş Antlaşması
Osmanlı Devleti’nin
borçlandığı devletlerin alacaklarını tahsil etmesi için 1881’de kurduğu kurumun
adı nedir?
Düyûn-ı Umûmiye (Genel Borçlar İdaresi)
1.3. I. Dünya Savaşı sürecinde
Osmanlı Devleti’nin durumunu siyasi, askerî ve sosyal açılardan analiz eder.
1914-1918 yılları arasında
gerçekleşen I. Dünya Savaşı öncesi oluşan ittifaklar hangi devletlerden meydana
geliyordu?
1882’de Almanya, İtalya ve Avusturya-Macaristan
İmparatorluğu Üçlü İttifak (Bağlaşma) grubunu meydana getirdi.
1907’de İngiltere, Fransa ve Rusya Üçlü İtilaf (Anlaşma)
grubunu oluşturdu. İtalya da savaş sırasında İtilaf grubuna geçti.
I.
Dünya Savaşı’nın genel sebepleri nelerdir?
Devletler arasındaki ham madde ve pazar arayışındaki
rekabetin yol açtığı sömürgecilik yarışı.
Devletler arasındaki bloklaşmalar ve silahlanma yarışının
hızlanması.
Fransız İhtilali’nin dünyaya yaydığı milliyetçilik
düşüncesi.
I. Dünya Savaşı’nın özel
sebepleri nelerdir?
Fransa’nın 1871’de Sedan Savaşı’nda kaybettiği Alsace
Lorraine (Alsas-Loren) bölgesini
Almanlardan geri almak istemesi.
İngiltere ile Almanya arasında ekonomik alanda üstünlük
mücadelesi.
Almanya ve İtalya’nın siyasi birliklerini tamamlayarak
sömürgecilik rekabetine katılmaları.
İtalya’nın Akdeniz’e egemen olma düşüncesi.
Rusya’dan Balkanlarda yaşayan Slavları kendi idaresinde
birleştirme isteği (Panslavizm) ve sıcak denizlere ulaşma amacı.
Avusturya-Macaristan ile Rusya’nın Balkanlara hâkim olma
mücadelesi.
Japonya’nın Büyük Okyanus çevresindeki sömürge arayışı.
I. Dünya Savaşı’nın fitilini
ateşleyen olay nedir?
28 Haziran 1914’te Avusturya-Macaristan İmparatorluğu veliahdı
Franz Ferdinand (Franz Ferdinant), Saraybosna’yı ziyareti sırasında bir Sırplı
tarafından öldürüldü. Avusturya- Macaristan İmparatorluğu veliahdın ölümünden
Sırbistan’ı sorumlu tutarak bu devlete savaş ilan etti (28 Temmuz 1914). Böylece
I. Dünya Savaşı başladı.
I. Dünya Savaşı başladığında
İtilaf Devletleri ve İttifak Devletleri hangi ülkelerden oluşuyordu?
İtilaf Devletleri: İngiltere, Japonya Fransa, Yunanistan,
İtalya Rusya, Romanya Sırbistan, ABD, Brezilya
İttifak Devletleri: Almanya, Avusturya-Macaristan, Osmanlı
Devleti ve Bulgaristan
Almanya’ya neden Osmanlı
Devleti’nin kendi yanında savaşa girmesini istiyordu?
Osmanlı Devleti savaşa girdiğinde yeni cepheler açılacağı
için İngiltere ve Rusya bazı birliklerini Osmanlı Devleti’ne karşı kullanmak
zorunda kalacaktı.
Almanya ve Avusturya-Macaristan’ın Avrupa cephelerinde yükü
azalacaktı.
Osmanlı Devleti’nin İngilizlerin elindeki Süveyş Kanalı’nı
ele geçirerek Mısır’a hâkim olmasıyla İngiltere’nin sömürgeleriyle bağlantısı
kesilecekti.
Halife unvanı taşıyan Osmanlı padişahının cihat ilan
etmesiyle İtilaf Devletlerinin sömürgelerindeki Müslümanlar ayaklanarak
özellikle İngiltere, Fransa ve Rusya’yı zor durumda bırakacaktı.
Almanya Osmanlı Devleti’nin yeraltı kaynaklarını
kullanabilecekti.
Osmanlı Devleti hangi olay
sonrası I. Dünya Savaşı’na dahil oldu?
Osmanlı Devleti ile Almanya arasında 2 Ağustos 1914’te gizli
bir ittifak anlaşması imzalandı. Bu ittifak anlaşmasından sonra Goeben (Goben)
ve Breslau (Breslav) adlı Alman savaş gemileri İngiliz donanmasının takibinden
kaçarak Osmanlı’ya sığındı. Osmanlı Devleti tarafsızlığını bozmamak için
gemileri satın aldığını duyurdu ve gemilere Yavuz ve Midilli adlarını verdi.
Yavuz ve Midilli’nin dâhil olduğu Osmanlı donanması Karadeniz’e geçerek 29 Ekim
1914’te Rusya’nın limanlarını bombaladı. Önce Rusya, ardından İngiltere ve
Fransa Osmanlı Devleti’ne savaş ilan etti. Osmanlı Devleti de 11 Kasım 1914’te
İtilaf Devletlerine savaş ilan ederek I. Dünya Savaşı’na girdi.
I. Dünya Savaşı’nda Osmanlı
Devleti’nin savaştığı cepheleri gruplandırınız.
a. Taarruz Cepheleri
Kafkas Cephesi, Kanal Cephesi
b. Savunma Cepheleri
Çanakkale Cephesi, Hicaz ve Yemen Cephesi, Filistin-Suriye
Cephesi, Irak Cephesi
c. Yardım Cepheleri
Galiçya, Makedonya ve Romanya Cepheleri
Osmanlı Devleti 1. Dünya savaşında
ilk mücadelesini hangi cephede vermiştir?
Kafkas Cephesi
Kafkas Cephesi’nin Sonuçları
nelerdir?
Osmanlı ordusu Ruslar karşısında ağır bir yenilgi aldı (kış
şartları)
Erzincan, Muş, Bitlis, Trabzon Ruslara geçti.
Muş ve Bitlis Mustafa Kemal Paşa’nın da çabaları ile geri
alınmıştır.
Ermenilerin olumsuz tavırları görüldü. Buna bağlı olarak
1915 yılında Ermeniler Tehcir Kanunu’na tabi tutuldular.
3 Mart 1918’de imzalanan Brest-Litovsk Anlaşması ile Kars,
Ardahan ve Batum (Elviye-i Selâse) Osmanlı Devleti’ne geri verildi.
27 Mayıs 1915’te Sevk ve İskân (Tehcir ya da Zorunlu Göç)
Kanunu çıkarılmasının temel nedeni nedir?
Ermenilerin yaptıkları saldırı ve katliamlar karşısında
Osmanlı Devleti, birtakım tedbirler almak zorunda kaldı. Osmanlı Dâhiliye
Nezaretinin, 24 Nisan 1915’te yayınladığı bir genelgeyle Hınçak ve Taşnak
komite büroları kapatıldı ve bu komitelerin üyeleri de tutuklandı.
Alınan bütün tedbirlere rağmen Ermenilerin saldırı ve
katliamları artarak devam etti.
Bu gelişmeler üzerine zorunlu göç kanunu çıkarıldı.
1917 sonrası Ermeni ve Gürcü
çetelerin Müslüman ve Türklere karşı katliamlara girişmesi üzerine Nuri
(Killigil) Paşa’nın komutanlığında, Azerbaycan Türkleri ve Kuzey Kafkasya
Cumhuriyeti vatandaşı Dağıstanlı gönüllülerden oluşan bir ordu kuruldu. Bu
ordunun adı nedir?
Kafkas İslam Ordusu
Kafkas İslam Ordusunun en
büyük başarısı nedir?
15 Eylül 1918’de, Kafkas İslâm Ordusu Bakü’ye girdi.
Böylece şehir düşmandan temizlendi.
Osmanlı devleti İngiltere’nin
sömürgeleriyle bağlantısını keserek insan ve ham madde sağlamasını önlemek için
I. Dünya savaşında hangi cepheyi açtı?
Kanal Cephesi
Çanakkale Savaşının nedenleri
nelerdir?
İstanbul ve Boğazları ele geçirip Osmanlı’yı savaş dışı
bırakmak,
Rusya’ya gerekli askerî ve ekonomik yardımları yapmak,
Rusya’nın buğdayından faydalanmak
Bu cephede kazanılacak başarıyla birlikte hâlâ tarafsız olan
Balkan Devletleri’ni kendi yanlarında savaşa çekmek.
Mustafa Kemal Çanakkale
savaşında hangi bölgelerde savaştı?
Anafartalar, Conkbayırı, Arıburnu ve Kireçtepe
Çanakkale Muharebeleri’nin
kazanılmasında önemli rol oynayan figürlere örnek veriniz.
Çanakkale Muharebeleri’nin kazanılmasında Mustafa Kemal’in
başarıları, Seyit Onbaşı’nın kahramanlığı, Nusret Mayın Gemisi komutanı Yüzbaşı
İsmail Hakkı’nın özverisi, 57. Alay’ın fedakârlığı büyük rol oynadı.
Çanakkale Cephesi’nin
Sonuçlarını yazınız.
Çanakkale Muharebelerini Osmanlı’nın kazanmasıyla I. Dünya
Savaşı’nın süresi de uzadı.
Bulgaristan, İttifak Devletleri’nin yanında savaşa katıldı.
Böylece Almanya ile Osmanlı Devleti arasında kara bağlantısı
sağlandı.
Müttefiklerin yardım götüremediği Rusya’da Bolşevik İhtilali
çıktı.
Rusya’daki Çarlık rejimi yıkıldı.
Bolşevik İhtilali’nin ardından Rusya savaştan çekildi.
Anafartalar Kahramanı olarak tanınan Mustafa Kemal’in bu
cephedeki başarısı, Millî Mücadele’nin de lideri olmasında etkili oldu.
Osmanlı Devleti’nin Çanakkale’deki kayıplarının büyük
çoğunluğu, eğitim seviyesi yüksek insanlardı.
Bu yüzden Cumhuriyet’in ilk yıllarında pek çok alanda
yetişmiş eleman bulma sıkıntısı yaşanmıştır.
I. Dünya Savaşı süresince Osmanlı Devleti’nin zafer
kazandığı tek cephe Çanakkale Cephesi’dir.
I. Dünya savaşındaki hangi
cepheler İslamcılık (Ümmetçilik) politikasının etkisini kaybettiğini
göstermiştir?
Kanal, Suriye-Filistin ve Irak Cephesi savaşları Ümmetçilik
fikrinin çöktüğünü gösteren cephelerdir.
Çünkü Müslüman Araplar Osmanlıya karşı İngilizleri
desteklemişlerdir.
Hicaz-Yemen Cephesinde
Medine’yi uzun süre müdafaa eden komutanımız kimdir?
Fahrettin Paşa komutasındaki Türk askeri Medine’yi uzun süre
müdafaa etti.
Irak Cephesinin nedenleri
nelerdir?
Cephe İngiltere tarafından açılmıştır.
İngilizler Aden’e çıkartma yaptılar.
Orta Doğu petrollerini kontrol altında tutmak ve Kafkaslarda
Ruslarla birleşmek İngiltere’nin hedefleri arasında yer alıyordu.
Türk kuvvetlerinin İran’a girip İngiliz sömürgesi olan
Hindistan’ı tehdit etmesini de önlemek istiyordu.
Irak Cephesi’nde hangi
savaşta İngilizlere karşı başarılı olduk?
Osmanlı orduları Selman-ı Pak Muharebesi’nde büyük bir
başarı gösterip Kut’ül Amâre’deki İngiliz kuvvetlerini kuşattı.
İngiliz kuvvetleri 29 Nisan 1916’da Halil Paşa komutasındaki
Türk kuvvetlerine teslim oldu.
26 Ekim 1918 Katma Savaşı
Türk tarihi açısından neden önemlidir?
İsyancı Arap güçleri ile 26 Ekim 1918’de yaptığı Katma
Savaşı’nı kazanan Mustafa Kemal, Halep’in beş kilometre kadar kuzeyindeki
bölgeyi Türk sınırı olarak belirledi.
Rusya hangi gelişme sonrası
I. Dünya savaşından çekildi?
1917’de yaşanan en önemli gelişmelerden biri de Rusya’daki
Bolşevik İhtilali’dir. (7 Kasım 1917)
İktidara gelen Bolşevik yönetimi, İttifak Devletleri ile 3
Mart 1918’de Brest Litowsk Antlaşması’nı imzalayarak savaştan çekildi.
Bolşevik yönetimi, Çarlık hükûmetinin bütün gizli
antlaşmalarını dünya kamuoyuna açıkladı.
I. Dünya savaşını sona
erdiren ateşkes antlaşmaları hangileridir?
Selanik Ateşkes Antlaşması (29 Eylül 1918) ile Bulgaristan
savaştan çekildi.
Osmanlı Devleti (30 Ekim 1918) Mondros Mütarekesi ile
savaştan çekildi.
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu (3 Kasım 1918) Villa
Gusti Ateşkesi’ni imzalayıp savaştan çekildi.
Almanya da Rethondes (Rethıns) Ateşkes Antlaşması’nı (11
Kasım 1918) imzalayarak savaştan çekildi.
Osmanlı İmparatorluğu’nun
Paylaşılmasını Öngören Gizli Antlaşmalar hangileridir?
İstanbul Antlaşması (18 Mart-10 Nisan 1915): İngiltere,
Fransa ve Rusya arasında imzalanmıştır.
Londra Antlaşması (26 Nisan 1915): Üçlü İtilaf Devletleri,
İtalya’yı kendi yanlarına çekmek için bu antlaşmayı İtalya’yla imzalamışlardır.
Sykes-Picot (Sayks Piko) Antlaşması (26 Nisan 1916):
Ortadoğu paylaşılmıştır.
St. Jean De Maurıenne (Sen Jan Dö Moryen) Antlaşması (17
Nisan 1917): İngiltere, Fransa ve İtalya arasında yapılan bu antlaşmaya göre;
İzmir ve kuzeyi İtalya’ya bırakılacaktı.
Mondros Mütarekesi (30 Ekim
1918) imzalandığı dönemde Osmanlı Padişahı kimdi?
VI. Mehmet Vahdettin
Mondros Mütarekesi imzalayan
heyetin başında Osmanlı Devleti adına kim vardı?
Bahriye
Nazırı Rauf Bey
Mondros Mütarekesi’nin
işgallere zemin hazırlayan maddesi hangisidir?
İtilaf Devletleri güvenliklerini tehdit eden bir durum
karşısında, herhangi bir stratejik noktayı işgal hakkına sahip olacak. (Madde
7)
“Vilayet-i Sitte denilen altı
doğu ilinde (Erzurum, Van, Bitlis, Sivas, Harput, Diyarbakır) herhangi bir
karışıklık çıkarsa İtilaf Devletleri buraları işgal hakkına sahip olacak.”
Mondros Mütarekesi’ndeki (Madde 24) bu maddenin temel amacı nedir?
Doğu Anadolu Bölgesini Ermenilere vermek.
Mondros Mütarekesi’nin
imzalanması sonrası işgal edilen ilk toprağımız neresidir?
Mondros Mütarekesi’nin imzalanmasından hemen sonra
İngiltere, Musul’a girerek ateşkese rağmen -Osmanlı topraklarındaki ilk
işgalini gerçekleştirdi. (3 Kasım 1918)
Mustafa Kemal hangi olay
sonrası “Geldikleri gibi giderler” diyerek tepkisini gösterdi?
13 Kasım 1918’de Mustafa Kemal, İstanbul’a geldiğinde
Dolmabahçe Sarayı önlerinde demirli olan işgal donanmasını görünce “Geldikleri
gibi giderler” sözleriyle tepkisini gösterdi.
Devletlerarası barışı
sağlamak amacıyla Cemiyet-i Akvam (Milletler Cemiyeti) kurulacak ifadesi ilk
kez nerede yer aldı?
8
Ocak 1918 Wilson İlkeleri
I. Dünya Savaşı sonrası hangi konferansta savaşı kaybeden
devletlerle yapılacak olan barışın esaslarını görüşüldü?
18 Ocak 1919 Paris Barış Konferansı
1919 Paris Barış
Konferansı’nda İzmir ve çevresi kimlere verildi?
İzmir ve çevresi Yunanistan’a verildi.
I. Dünya Savaşı’nı bitiren barış
antlaşmaları hangileridir?
Almanya ile imzalanan Versailles (Versay) antlaşması
Avusturya ile imzalanan Saint Germain (Sen Jermen)
antlaşması
Bulgaristan ile imzalanan Neuilly (Nöyyi) antlaşması
Macaristan ile imzalanan Triannon (Tiriyanon) antlaşması
Osmanlı Devleti ile imzalanan Sevr antlaşması
I. Dünya Savaşı sonrası imzalanan barış antlaşmalarıyla
ortaya çıkan yeni devletler hangileridir?
Avusturya, Macaristan, Çekoslovakya ve Yugoslavya
2.ÜNİTE: MİLLÎ MÜCADELE
2.1. Kuvay-ı Millîye hareketinin
oluşumundan Büyük Millet Meclisinin açılışına kadar olan süreçte meydana gelen
gelişmeleri açıklar.
15 Mayıs sonrası İzmir’de ilk
silahlı direniş başlatan ve şehit edilen Hukuk-u Beşer gazetesi yazarı kimdir?
Hukuk-u Beşer gazetesi yazarı Hasan Tahsin
Milli mücadele döneminde
Türklerin haklılığını uluslararası alanda ortaya koyan ilk belge hangisidir?
Amiral Bristol Raporu
İzmir’in işgali sonrası
hazırlanan Amiral Bristol Raporunda hangi maddeler yer almıştır?
Rumların İzmir ve çevresinde katledildiği bilgisi yanlıştır.
Bölgedeki Rum azınlığın güvenlikleri tehlikede değildir.
Bölgede Rum nüfusu Türk nüfusundan fazla değildir.
İzmir’in işgali sonrasında bölgede yaşanan çatışma ve
katliamların sorumluluğu Yunan tarafına aittir.
Genel hatlarıyla “Kuvay-ı
Millîye” nedir?
Kuvay-ı Millîye, Mondros Ateşkes Antlaşması’ndan sonra,
vatanı işgal eden düşmanla ve azınlık faaliyetlerine karşı çarpışan silahlı
grupları ve onlara maddi, manevi ya da fikirsel yardımda bulunan herkesi
kapsamaktadır.
Kuvay-ı Millîye birlikleri
hangi olay sonrası ortaya çıkmıştır?
Halk tarafından işgallere karşı kurulan Kuvayı millîye
birlikleri İzmir’in işgalinden sonra ortaya çıkmıştır.
Kuvayı millîye birliklerinin
özellikleri nelerdir?
Gönüllülük esasına dayalı birliklerdir.
Askerî disiplinden yoksundur.
Herhangi bir merkezden emir almadan hareket etmiştir.
Bölgeseldir.
Her türlü ihtiyaçlarını halktan karşılamıştır.
İşgalleri sona erdirememiş, ancak düzenli ordu birlikleri
oluşturulana kadar işgalci güçleri oyalamıştır.
Milli Mücadele dönemindeki
Rumlar tarafından kurulan azınlık cemiyetleri hangileridir?
Mavr-i Mira (Kara Gün) Cemiyeti
Etnik-i Eterya
Pontus Rum Cemiyeti
Megalo İdea (Büyük Ülkü)
amacıyla hareket eden ve Bizans İmparatorluğu sınırlarına yeniden ulaşmayı
hedefleyen Rum cemiyeti hangisidir?
Mavr-i Mira (Kara Gün) Cemiyeti
Milli Mücadele dönemindeki
Ermeniler tarafından kurulan azınlık cemiyetleri hangileridir?
Taşnak Sütyun ve Hınçak Cemiyetleri
Milli Mücadele dönemindeki
Yahudiler tarafından kurulan azınlık cemiyetleri hangileridir?
Alyans İsrailit ve Makabi Cemiyetleri
Millî Varlığa Düşman Cemiyetler hangileridir?
Kürt Teali Cemiyeti
İslam Teali Cemiyeti
Wilson Prensipleri Cemiyeti
İngiliz Muhipleri Cemiyeti
Hürriyet ve İtilaf Fırkası
Sulh ve Selamet-i Osmani Fırkası
Halide Edip, Ahmet Emin,
Refik Halit gibi Osmanlı aydınları tarafından kurulan ve kurtuluşun ancak
Amerika mandasına girmekle mümkün olabileceğini savunan cemiyet hangisidir?
Wilson Prensipleri Cemiyeti
Bölgesel amaçlı kurulan milli
cemiyetlerin ortak özellikleri nelerdir?
Bölgelerinin Türklüğünü kanıtlamak çabasındaydılar.
Wilson İlkeleri’nin 12. Maddesinden yararlanmak
istemişlerdir.
Bölge halkının desteğini ve birliği sağlamak için geniş
katılımlı kongreler düzenlemişlerdir.
Haklarını savunmak, isteklerini iletmek için Paris Barış
Konferansı’na ve İstanbul’daki İtilaf Devletleri temsilcilerine heyetler
göndermişlerdir.
Bölgelerini işgalcilere ve azınlıklara karşı savunmuşlardır.
Bu cemiyetler; birbirlerinden habersiz, yörelerin kurtuluşu
amacı ile kurulan ve kongreler düzenleyen cemiyetlerdir.
Mustafa Kemâl’in de gayretleri ile Sivas Kongresinde bunlar
Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyetleri adı ile birleşmişlerdir.
Bölgesel amaçlı kurulan milli
cemiyetler hangileridir?
Trakya-Paşaeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti
Millî Kongre Cemiyeti
Şark (Doğu) Vilayetleri Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti
İzmir Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti
İzmir Redd-i İlhak Cemiyeti
Trabzon Muhafaza-i Hukuk-u Millîye Cemiyeti
Kilikyalılar Cemiyeti
Kilikyalılar Cemiyeti’nin
kuruluş amacı nedir?
Merkezi İstanbul’dur.
Adana ve çevresini işgal eden Fransızlar ve Fransız
ordusunda yer alan Ermenilerin saldırılarına karşı bölgede silahlı direnişi
başlatmıştır. Pozantı Kongresi’ni toplamıştır.
Türkler aleyhine basın ve
yayın yoluyla yapılan olumsuz propagandaları engellemek amacıyla kurulan milli
cemiyet hangisidir?
Millî Kongre Cemiyeti
Mustafa Kemal’in 9. Ordu
Müfettişi olarak resmi görevi neydi?
Doğu Karadeniz’de meydana gelen Pontus Rum Çeteleri ile
yerel milis kuvvetler arasındaki uyuşmazlığı gidermek.
Mustafa Kemal Havza Genelgesi
(28 Mayıs 1919) ile halktan neler yapmalarını istemiştir?
İşgallerin protesto edilmesi için mitingler yapılması,
İtilaf Devletleri temsilciliklerine uyarı telgrafları
gönderilmesi,
Hristiyan azınlığa karşı saldırı ve düşmanlıklarda
bulunulmaması istenmiştir.
Kurtuluş Savaşının gerekçesi,
amaçları ve metodunu (yöntem) nerede belirlenmiştir?
Amasya Genelgesi (22 Haziran 1919)
Amasya Genelgesi’nde yer alan
“Bütün illerin her sancağından, halkın güvenini kazanmış üç temsilcinin hemen
yola çıkarılması gerekmektedir. Her olasılığa karşı bu durum millî bir sır gibi
tutulmalı ve temsilciler gerekli görülen yerlerde kimliklerini gizleyerek
gelmelidir.” ifadeleri hangi kongre için kullanılmıştır?
Sivas Kongresi (4-11 Eylül 1919)
Mustafa Kemal hangi kongre
öncesi 7- 8 Temmuz gecesi askerlik görevinden istifa etmiştir?
Erzurum Kongresi (23 Temmuz-7 Ağustos 1919) öncesi Amasya
genelgesi (22 Haziran 1919) sonrası istifa etmiştir.
Milli mücadele döneminde
toplanan önemli kongreler hangileridir?
İzmir Müdafaa-i Hukuk Kongresi (2-19 Mart 1919)
Edirne Kongresi (9-13 Mayıs 1919)
Balıkesir Kongresi (26-30 Temmuz 1919)
Nazilli Kongresi (9 Ağustos 1919)
Alaşehir Kongresi (16-25Ağustos 1919)
Erzurum Kongresi (23 Temmuz-7 Ağustos 1919)
Sivas Kongresi (4-11 Eylül 1919)
Erzurum Kongresi’nin (23
Temmuz-7 Ağustos 1919) toplanış amacı nedir?
Trabzon’da Pontus Devleti kurulacak, Doğu Karadeniz’i içine
alacaktı. Doğu Anadolu’da ise, Ermeni Devleti kurulması düşünülüyordu. Bunlara
engel olmak gayesi ile toplantı yapıldı.
Erzurum Kongresi’nin (23
Temmuz-7 Ağustos 1919) toplanmasında etkili olan cemiyetler hangileridir?
Şark vilayetleri Müdafaa-i Hukuk-u Millîye Cemiyeti ile
Trabzon Muhafazaa-i hukuk Cemiyeti
Erzurum Kongresinde alınan kararları değerlendiriniz?
Bu kongre toplanışı ile mahallî, aldığı kararların
özellikleri sebebi ile milli bir özelliğe sahiptir.
Ülke bütünlüğü, bağımsızlığı söz konusu edilmiştir.
Mahallî irade yerine millî iradeden bahseder.
Anadolu’da İstanbul hükümeti vazifesini yapmazsa bir
hükümetten bahseder.
İlk defa milli sınırlardan bahsedilmiştir.
Manda fikrine ilk kez karşı çıkılmıştır.
Heyeti Temsiliye kurulmuştur.
Hangi kongrede bütün milli
cemiyetler tek çatı altında birleştirilmiş ve Anadolu Rumeli Müdafaai Hukuk
Cemiyeti adını almıştır?
Sivas Kongresi (4-11 Eylül 1919)
Sivas Kongresinde çıkarılan
gazete hangisidir?
İrade-i Milliye isimli gazete bu kongre sırasında çıkmıştır.
İstanbul hükümeti
Anadolu’daki Anadolu ve Rumeli müdafaa-i Hukuk Cemiyetini resmen ne zaman
tanıdı?
Amasya Görüşmeleri (20–22 Ekim 1919)
Milli mücadele döneminde
Mebuslar meclisinin toplanması kararı nerede alındı?
Amasya Görüşmeleri (20–22 Ekim 1919)
Temsil kurulu (Heyeti
Temsiliye) Mustafa Kemal başkanlığında 27 Aralık 1919’da Ankara’ya geldi. Sivas
Kongresi sonrası yayınlanan “İrade-i Milliye” gazetesi,
“Hakimiyet-i Milliye” adı ile yayınlanmaya başladı. Ankara’nın milli
mücadelenin merkezi olmasında neler etkili oldu?
Batı cephesine yakınlığı,
İstanbul’a Ankara’nın Sivas’a göre daha yakın olması,
Ankara’nın haberleşme ve demiryolu gibi ulaşım imkânlarına
sahip olması,
Ankara’nın merkezi ve güvenilir bir yer olması,
Buranın kontrolünün Ali Fuat Cebesoy’da olması,
Ankara halkının misafirperver davranışları
İtilaf Devletleri son Osmanlı
mebusan meclisi için yapılan seçimlere neden engel olmadı?
İtilaf Devletleri yapılan seçimlere meclisten kendi
aleyhlerine bir karar çıkmayacağına inandıkları için karşı çıkmadılar.
Son Osmanlı Mebusan Meclisi
üyelerinin padişahın etkisinde kaldığının kanıtları nelerdir?
Mustafa Kemal’in kurulmasını istediği Müdafa-i Hukuk grubu
yerine Felah-ı Vatan grubu oluştu.
Mustafa Kemal başkan seçilemedi.
Son Osmanlı Mebusan
Meclisi’nin itilaf kuvvetleri tarafından kapatılmasına neden olan karar nedir?
Misak-ı Millî kararlarının kabul edilmesi.
Misak-I Millî (Ulusal Ant)
(Peyam-ı Milli) (28 Ocak 1920) nedir?
Misak-ı Millî, çizilen sınırlar içinde tam bağımsızlığın
sağlanması için vatanseverlerin ortaklaşa yaptıkları yemin belgesidir. Misak-ı
Millî ile birlikte vatanın sınırları belirlenmiştir.
İtilaf kuvvetleri Misakı
Milli kararları sonrası 13 Kasım 1918’den beri fiilen kontrol ettikleri
İstanbul’u 16 Mart 1920’den itibaren ulaşım, haberleşme, emniyet, yönetim ve
ekonomik yönden kontrol altına almaya başladılar. İstanbul’un İşgaline sonrası
Heyet-i Temsiliye hangi kararları aldı?
İstanbul ile her türlü iletişim ve ulaşım kesilecektir.
İtilaf Devletleri subayları tutuklanacaktır.
Banka ve defterdarlıklara el konulacaktır.
Vergiler gönderilmeyecek.
Anadolu’da Heyet-i Temsiliye’nin sözünü dinlemeyenler
cezalandırılacaktır.
Anadolu’dan İstanbul’a para ve kıymetli eşya
gönderilmeyecektir.
Millî iradeyi yansıtacak bir meclis derhal Ankara’da
toplanacaktır.
Yurt genelinde seçim yapılacaktır.
2.2. Büyük Millet Meclisinin
açılış sürecini ve sonrasında meydana gelen gelişmeleri kavrar.
B.M.M.’nin Özellikleri (I.
Meclis) nelerdir?
Devrimci özellik taşır.
Demokrasi uygulamasıdır.
İdealist bir meclistir.
Olağanüstü yetkileri vardır.
Güçler birliği elindedir.
Meclis Başkanı aynı zamanda yürütmenin de başıdır.
Meclis hükümeti sistemi var.
İlk Meclis başkanı Mustafa Kemal’dir.
İstanbul Hükümetine karşı yeni bir devlet kurulmuştur.
İlk Meclis kurucu meclistir.
Yaptığı tek devrim saltanatın kaldırılmasıdır.
Mecliste alınan kararlar
nelerdir?
Mutlak surette hükümet kurulmalıdır.
Geçici olarak bir hükümet başkanı tanımak ya da padişah
vekili atamak uygun değildir.
Meclis’in üstünde (B.M.M.) hiç bir güç yoktur.
B.M.M. yasama, yürütme ve yargı, gücünü kendinde toplar.
B.M.M. üyelerinden hükümet oluşur. B.M.M. başkanı hükümetin
başıdır.
Padişah- Halife baskı ve zordan kurtulunca, meclisin
vereceği karar gereği durumunu belirlenir.
25 Nisan 1920’de 11 kişilik icra vekilleri heyeti (hükumet)
oluştu.
İlk çıkan kanun “Ağnam vergisi” dir.
Büyük Millet Meclisine Karşı
Ayaklanmalar hangileridir?
Anzavur Ayaklanması
Kuvay-ı İnzibatiye Ayaklanması
Düzce Ayaklanması
Pontus Ayaklanması
Ermeni Ayaklanması
Koçgiri Ayaklanması
Cemil Çeto Ayaklanması
Ethem Ayaklanması
Demirci Mehmet Efe Ayaklanması
Konya Ayaklanması
Yozgat Ayaklanması
Millî Aşireti Ayaklanması
BMM Ayaklanmalara Karşı Hangi
Önlemleri Aldı?
1-
Büyük Millet Meclisi Karşı Fetva
Damat Ferit Hükumetinin fetvalarına karşı Ankara Müftüsü
Rıfat Hoca’dan (Börekçi) 16 Nisan 1920’de Millî Mücadele’yi destekleyen bir
fetva alınarak camilerde okutuldu. Böylelikle halk bu konuda bilinçlendirildi.
2-
Hıyanet-i Vataniye Kanunu (29 Nisan 1920)
Asayişin sağlanması için 29 Nisan 1920’de Hıyanet-i Vataniye
Kanunu Meclisten çıkarılarak Damat Ferit hain ilan edildi ve vatandaşlıktan
çıkarıldı.
Bunun yanında Büyük Millet Meclisine karşı çıkanlar ve
ayaklananların vatan haini sayılarak idam cezasına çarptırılacakları halka
bildirildi.
3-
Hâkimiyet-i Millîye Gazetesi
Halkın aydınlanması için Ankara’da Hâkimiyet-i Millîye
gazetesi çıkartılarak halk gelişmelerden haberdar edildi.
4-
Anadolu Ajansının kuruluşu 6 Nisan 1920
Millî Mücadele’yi desteklemek ve Türk milletini
bilinçlendirmek için gazete çıkarılması yeterli olmadı. Bu gazetelerin ihtiyaç
duyduğu haber ve malzemelerin, kaynağından alınması gerekiyordu.
Ayrıca bağımsızlık için verilen mücadelenin haklılığı dünya
kamuoyuna anlatılmalıydı.
6 Nisan 1920’de “Anadolu Ajansı” kuruldu .
5-
İstiklal Mahkemelerinin kurulması (11 Eylül 1920)
Büyük Millet Meclisi isyancıların, yağmacıların, casusların
ve asker kaçaklarının yargılanması için 11 Eylül 1920’de İstiklal
Mahkemelerinin kuruldu.
2.3. Sevr
Antlaşması’nın Millî Mücadele sürecine etkilerini analiz eder.
Sevr Antlaşması’nın taslağı
hangi konferansta hazırlandı?
18-26 Nisan
1920 San Remo Konferansı
10 Ağustos
1920 Sevr Antlaşmasını Osmanlı Devleti adına kim imzalamıştır?
Sevr Antlaşması’nın maddeleri
nelerdir?
İstanbul
Osmanlı Devleti’nin başkenti olarak kalacak, ancak Osmanlı Devleti azınlık
haklarını gözetmezse elinden alınacaktır.
Boğazlar
bütün devletlerin gemilerine açık olacaktır ve Boğazlar Komisyonu tarafından
yönetilecektir.
Doğu
Anadolu’da bağımsız Ermeni ve özerk bir Kürt Devleti kurulacaktır.
Azınlıklara
geniş haklar tanınacaktır (Askerlikten ve vergiden muaf tutulacaklardır.).
Doğu Trakya
ve Batı Anadolu Yunanistan’a; Urfa, Antep dahil olmak üzere Suriye Fransa’ya
verilecektir.
Musul ve
Arabistan dahil Irak İngiltere’ye verilecektir.
Güneybatı
Anadolu İtalya’ya verilecektir.
Rodos ve
Oniki Ada İtalya’ya, diğer Ege Adaları ise Yunanistan’a bırakılacaktır.
Osmanlı
ordusunun ağır silahları bulunmayacak ve 50700 kişiden oluşacaktır.
Kapitülasyonlar
bütün devletlere tanınacaktır.
Sevr Antlaşması neden hukuken
geçersizdir?
Bu anlaşmayı
onaylayacak bir meclis olmadığı ve uygulama alanı bulmadığı için “ölü
doğmuş bir anlaşmadır” hukuken geçersizdir.
2.4. Doğu ve Güney Cephelerinde
verilen mücadelelerin ülkemizin bağımsızlık sürecine katkılarını kavrar.
Kurtuluş Savaşı Doğu Cephesi
komutanımız kimdir?
Sevr Antlaşması ile Ermeniler devlet kurmaya kalkışınca
1920’de Kazım Karabekir Ermeniler üzerine yürüdü ve Ermeniler barış isterler.
Ermenilerle imzalanan 3
Aralık 1920 Gümrü Anlaşması’nın önemi nedir?
Kars ve dolayları B.M.M.’ne bırakılır.
Ermeniler Sevr barış anlaşmasına geçersiz sayarlar.
Bu anlaşma ile Ermeni sorunu çözüldü. Doğu güvenliği
sağlandı.
Buradaki birlik, araç ve gereç batıya kaydırılır.
Halkın B.M.M.’ye olan güveni artar.
Gümrü anlaması ile B.M.M. ilk kez tanınır.
İlk siyasi ve askeri zafer elde edilir.
Ermenistan BMM Hükûmetinin varlığını tanıyan ilk devlet
oldu.
Erivan bölgesinde Sovyet Ermeni Cumhuriyeti kuruldu.
Sovyet Rusya ile yapılan 16 Mart 1921 tarihli Moskova ve 13
Ekim 1921 tarihli Kars antlaşmalarıyla Gümrü Antlaşması teyit edildi.
Milli mücadele döneminde ABD
Başkanı Wilson’un isteği üzerine hazırlanan Harbord Raporu’nda neler yer
alıyordu?
Raporda Doğu Anadolu’da Türklerin çoğunlukta olduğu ve
bunların Ermenileri tehdit ettiklerine dair hiçbir hareketin görülmediği
belirtilmiş ve Ermeniler tamamıyla haksız bulunmuştu.
Milli mücadele döneminde
Güney Cephesi hangi antlaşma ile kapandı?
Burada verilen mücadeleler Sakarya Savaşı sonunda
Fransızlarla yapılan 20 Ekim 1921 Ankara Anlaşması ile sona erdi.
Suriye sınırı bugünkü Hatay dışında belirlendi.
2.5. Düzenli ordunun
kurulmasından Mudanya Ateşkes Antlaşması’na kadar meydana gelen gelişmeleri
Türkiye’nin bağımsızlık sürecine katkıları açısından analiz eder.
Batı cephesinde neden 12
Temmuz 1920’de düzenli ordunun kurulmasına karar verdi?
Kuvay-ı Millîye şefleri bağımsız hareket ettiği için diğer
direniş güçleriyle birliktelik sağlanamıyordu.
İhtiyaçlarını halktan karşılayan bu birlikler bazen
adaletsiz davranışlar sergileyebiliyordu.
Batı cephesi komutanlarımız
kimlerdir?
Batı Cephesi’nin kuzey bölgesine Albay İsmet Bey (İnönü)
Bey, güney bölgesine ise Albay Refet Bey (Bele) komutan olarak atandı.
Fevzi Paşa Millî Savunma Bakanlığı ve Genelkurmay Başkanlığı
görevlerine atandı.
6-10 Ocak 1921 I. İnönü
Muharebesi’nin nedenleri nelerdir?
Çerkez Ethem’in ayaklanmasından Yunanlıların yararlanmak
istemeleri,
Yunanlıların Ankara’yı almak ve B.M.M.’ni dağıtmak
istemeleri,
Türk ordusunun toparlanma ve yeniden teşkilatlanmasının
engellenmesi isteği,
Daha önce İzmir ve Bursa’yı ele geçiren Yunanlıların
Eskişehir’i de alarak Anadolu’da önemli bir stratejik noktayı ele geçirmek
istemeleri
6-10 Ocak 1921 I. İnönü
Muharebesi’nin sonuçları nelerdir?
6 Ocak’ta başlayan Yunan ileri harekâtı 10 Ocak’ta duruldu.
Halkın savaşma gücü ve B.M.M. desteği arttı.
Yunanlılar ilk kez Anadolu’da düzenli bir ordu ile
karşılaştı ve yenildiler.
Kuvva-i Seyyare’nin kaldırılması ve düzenli ordunun kuruluşu
kesinleşti.
İsmet İnönü generalliğe yükseldi.
Teşkilat-ı Esasiye kanunu kabul edildi.
Londra Konferansı toplandı.
Afganistan’la dostluk anlaşması imzalandı (1 Mart 1921).
İstiklal Marşı kabul edildi (12 Mart 1921).
Moskova Antlaşması imzalandı (16 Mart 1921).
Türkiye Devleti’nin ilk
anayasası nedir?
20 Ocak 1921’de kabul edilen Teşkilat-ı Esasiye Kanunu’yla
Türkiye Devleti’nin ilk anayasası düzenlenmiştir.
İtilaf kuvvetleri hangi olay
ile TBMM’ni hukuken tanımıştır?
Anlaşma devletleri TBMM’yi Londra Konferansı’na (23 Şubat-
12 Mart 1921) çağrılarak hukuken tanıdılar.
Sovyet Rusya, hangi antlaşma
ile TBMM Hükûmetini tanıyan ilk Batılı devlet olmuştur?
Moskova Antlaşması (16 Mart 1921)
23 Mart-1 Nisan 1921 II.
İnönü Muharebesi’nin sonuçları nelerdir?
Yunan ordusu yenildi.
Türk Halkının TBMM ‘ye inancı arttı.
M. Kemal «Siz orada yalnız düşmanı, değil, milletin makus
tarihini yendiniz.” sözü ile İsmet İnönü’ye moral desteği verdi.
Fransızlar görüşmeler yapmak için Ankara’ya temsilci
gönderdi.
İtalyanlar Anadolu’dan çekilmeye başladılar (5 Temmuz 1921)
2.5. Düzenli ordunun
kurulmasından Mudanya Ateşkes Antlaşması’na kadar meydana gelen gelişmeleri
Türkiye’nin bağımsızlık sürecine katkıları açısından analiz eder.
10-24 Temmuz 1921 Eskişehir
-Kütahya Savaşları’nın sonuçları nelerdir?
Yunanlıların 10 Temmuzda başlayan bu saldırılar sonunda
Afyon, Kütahya, Eskişehir ve Bilecik gibi önemli stratejik yerler elden çıktı.
Türk ordusu fazla kayıp vermeden geri çekildi.
Yunanlılar Sakarya Nehrinin batısına kadar ilerlediler.
TBMM’de değişik görüşler ve kargaşalar baş gösterdi.
Meclisin Kayseri’ye taşınması önerildi.
Milli mücadele döneminde
İstanbul’dan kaçırılan cephanelerin Ankara’ya ulaştırıldığı yol hangisidir?
Türk tarihinde “İstiklal Yolu” olarak geçen bu güzergâhta
Millî Mücadele yıllarında cepheye silah ve erzak gibi malzemeler taşınmıştır.
Sakarya Savaşı öncesi
yayınlanan 7-8 Ağustos 1921 Tekalif-i Milliye emirleri ile ne amaçlanmıştır?
Tekâlif-i Milliye Emirleri ile Türk ordusunun yiyecek,
giyecek, silah ve cephane ihtiyaçlarının karşılanması amaçlanmıştır.
23 Ağustos-13 Eylül 1921
Sakarya Meydan Savaşı’nın sonuçları nelerdir?
22 gün süren savaşla Türk ordusunun II. Viyana bozgunundan
beri devam eden geri çekilişi, taarruza dönüştü.
Yunanlılar batıya doğru çekilmeye başladılar, Taarruzdan
savunmaya geçtiler.
Başkomutan sıfatı ile Mustafa Kemal en ileri hatlarda
savaşmış, ordunun savaş gücünü arttırmıştır.
“Hattı müdafaa yoktur, Sathı müdafaa vardır”
emrini veren M. Kemal vatanın topyekün savunulmasını istemiştir.
Halkın morali ve TBMM’ye olan güveni arttı.
Yunanlılara itilaf devletlerinin güveni sarsıldı.
İtilaf devletleri arası anlaşmazlıklar arttı.
Mustafa Kemal’e “Mareşallik” ve
“Gazilik” ünvanları verildi (19 Eylül 1921).
Azerbaycan, Gürcistan ve Ermenistan ile Kars Anlaşması
yapıldı (13 Ekim 1921).
Fransa ile Ankara anlaşması imzalandı (20 Ekim 1921). Ankara
Antlaşması ile Güney cephesi kapandı.
Çok sayıda subay öldüğü için bu savaşa Subaylar Savaşı adı
da verilmiştir.
Ukrayna ile dostluk antlaşması imzalandı
Sakarya
Savaşı sonrası imzalanan 13 Ekim 1921 Kars Antlaşması hakkında bilgi veriniz?
Sovyet Rusya’yla (Azerbaycan, Gürcistan ve Ermenistan)
yapılan Kars Antlaşması (13 Ekim 1921) ile Ardahan Türkiye’de, Batum ise
Gürcistan’da kalmak şartıyla doğu sınırımız belirlenmiş oldu.
Sakarya Savaşı sonrası imzalanan
20 Ekim 1921 Ankara Antlaşması hakkında bilgi veriniz?
Fransızlarla Ankara Antlaşması imzalanarak Hatay hariç güney
sınırlarımız belirlendi.
Böylelikle Güney Cephesi kapanmış oldu.
Burada bulunan mevcut Türk birlikleri Batı Cephesi’ne sevk
edildi.
İlk kez Sevr Anlaşmasını tanımayan itilaf devleti Fransa
olmuştur.
26 Ağustos-9 Eylül 1922 Büyük
Taarruz ve Başkomutanlık Meydan Muharebeleri’nin sonuçlarını yazınız.
Mustafa Kemal “Ordular ilk hedefiniz Akdenizdir,
ileri!” emrini verdi
Yunan ordusu Anadolu’dan çekilmeye başladı.
9 Eylül’de İzmir’in kurtuluşu ile, Yunanlılar Anadolu’dan
atıldı (18 Eylül 1922).
Türk ordusu itilaf devletlerini ateşkese mecbur ettiler.
Bu savaşta, Kocatepe, Anıttepe, Dumlupınar, Aslıhanlar
mücadeleleri Mohaç’tan sonraki en önemli imha hareketidir.
Fevzi Çakmak Paşa’ya Büyük Millet Meclisi tarafından 30
Ağustos zaferinden sonra mareşallik rütbesi verildi.
2.6. Millî Mücadele sonucunda
kazanılan diplomatik başarıları ülkemizin bağımsızlığı açısından değerlendirir.