İlk Çağ’da İnanç, Bilim ve Sanat Ders Kitabı Cevapları (Sayfa 124-144)

Bu sayfada sizlerle Türkiye Yüzyılı Maarif Modeline göre hazırladığımız güncel 9. Sınıf Tarih Ders Kitabı Cevaplarını (2024-2025) paylaşıyoruz. 9. sınıf tarih ders ve çalışma kitabı cevapları konulara ve sayfa numaralarına göre sıralanmıştır.

Tarih dersi 9. sınıf ders kitabı etkinlik cevapları kapsamı:

Ünite: 9. Sınıf tarih Dersi 2. Ünite Eski Çağ Medeniyetleri ders kitabı cevapları

Konu: İlk Çağ’da İnanç, Bilim ve Sanat konusu ders kitabı cevapları

Sayfa Aralığı: 124, 125, 126, 127, 128, 129, 130, 131, 132, 133, 134, 135, 136, 137, 138, 139, 140, 141, 142, 143 ve 144. sayfaların cevapları

 İlk Çağ’da İnanç, Bilim ve Sanat Öğrenci Etkinlik Cevapları

SAYFA 124

Bu görseller, Eski Çağ medeniyetlerinin inanç, bilim ve sanat anlayışlarına ilişkin hangi ipuçlarını vermektedir? Gerekçelendirerek açıklayınız.

Yukarıda verilen görsel bilgiler, Eski Çağ uygarlıklarının inanç, bilim, ve sanat anlayışlarına dair çeşitli ipuçları sunmaktadır. Bunları aşağıda gerekçeleriyle açıklayabiliriz:

İnanç:

Zigguratlar (Mezopotamya Uygarlıkları, Irak): Zigguratlar, Mezopotamya uygarlıklarında ibadet yeri olarak kullanılmıştır. Bu, Mezopotamya’da dinin günlük yaşamda ve toplum düzeninde merkezi bir rol oynadığını gösterir. Zigguratlar aynı zamanda okullar, arşivler, depolar ve rasathaneler olarak da kullanıldığı için, bu yapılar sadece dini ibadetle sınırlı kalmamış, sosyal, bilimsel ve kültürel işlevler de üstlenmiştir.

Piramitler (Mısır, Firavunların Anıt Mezarları): Piramitler, Mısır’da firavunlar için inşa edilen anıt mezarlardır. Bu, Mısır uygarlığının ölümden sonra yaşam inancına büyük önem verdiğini ve firavunların tanrı-kral olarak kabul edildiğini gösterir. Piramitlerin büyüklüğü ve yapımında kullanılan ileri teknikler, Mısır’daki dini inançların sanatsal ve mimari açıdan ne kadar etkili olduğunu ortaya koyar.

Balballar (İlk Türk Devletleri, Kırgızistan): Balballar, kişinin mezarı etrafına dikilen ve öldürdüğü düşman sayısı kadar olan taşlardır. Bu, eski Türk devletlerinde savaşçılık ve kahramanlık gibi değerlerin ölümden sonra bile saygı ve hatırlanma gerektirdiğini gösterir. Ayrıca, bu uygulama ölen kişinin ruhunun korunması ve onurlandırılması ile ilgili bir inanç sisteminin varlığını gösterir.

Bilim:

Zigguratlar (Mezopotamya Uygarlıkları, Irak): Zigguratların rasathane olarak da kullanılması, Mezopotamya’da astronomi ve gözlem bilimlerinin gelişmiş olduğunu gösterir. Zigguratların bu çok işlevli yapısı, Mezopotamya uygarlıklarında bilimsel çalışmaların dini ve sosyal yapılarla entegre bir şekilde yürütüldüğünü ortaya koyar.

Hitit Kabartmaları (Halkapınar, Konya): Kabartmalar, Hititlerin sanatsal ve teknik bilgi birikimini ortaya koyar. Ayrıca, bu kabartmalar Hititlerin tarih, mitoloji ve günlük yaşamlarına dair önemli bilgiler sağlar. Hitit sanatında kullanılan semboller ve motifler, onların dini inanışları ve toplum yapılarına dair ipuçları sunar.

Sanat:

Van Kalesi (Urartular, Van): Van Kalesi gibi yapılar, Urartu uygarlığının askeri mimaride ileri düzeyde olduğunu gösterir. Aynı zamanda, bu kaleler ve surlar, Urartuların sanat ve mühendislik bilgisinin, inşa ettikleri anıtsal yapılarla birleştiğini ortaya koyar.

Concordia Tapınağı (Yunan Uygarlığı, İtalya): Concordia Tapınağı, Yunan uygarlığının mimarideki yetkinliğini ve estetik anlayışını yansıtır. Bu tapınak, Yunanların tanrılarına olan derin saygısını ve sanatlarını dini yapılar üzerinden ifade etme isteklerini ortaya koyar. Yunan tapınakları, aynı zamanda o dönemin sanatsal zevkini ve matematiksel simetri anlayışını gösterir.

Sonuç olarak, bu yapılar Eski Çağ uygarlıklarının inanç sistemlerini, bilimsel bilgi birikimlerini ve sanatsal yetkinliklerini yansıtır. Her bir yapı, o dönemdeki toplumların dünya görüşünü, dini inançlarını ve kültürel değerlerini anlamamıza yardımcı olur.

SAYFA 125: Eski Çağ medeniyet havzalarındaki inançlar ile bilimsel ve sanatsal faaliyetlere dair verilen bilgilerle görselleri eşleştirip bir sonraki sayfada harita üzerinde uygun yerlere yazınız.

Yüklediğiniz görseldeki bilgileri ve görselleri inceleyerek eşleştirme yapacağım:

1-Türkler, atı evcilleştirmiş ve at arabasını icat etmiştir. Görsel g: Bir Türk atlısı

2- Eski Mısırlılar, firavunlara anıt mezar olarak inşa ettikleri piramitlerin içini fresklerle süslemiştir Görsel ç: Mısır duvar süslemesi

3- Yüzlerce farklı tanrıya inanılan Mezopotamya’da dinî törenler ziggurat adı verilen çok katlı tapınaklarda yapılmıştır. Görsel ı: Sümer çivi yazısı veya Görsel d: Ziggurat 

4- Çok tanrılı bir inancı benimseyen Hititler, bu tanrılar adına kabartma duvar resimleri yapmıştır Görsel f: Hitit tanrı rölyefi

5- Eski Mısırlılar, MÖ 3000’lerde hiyeroglif adı verilen bir duvar yazısı kullanmış ve güneş takvimini icat etmiştir. Görsel i: Mısır hiyeroglifi

6- Antik Yunanlar, yaptıkları tanrı heykellerini korumak amacıyla tapınaklar inşa etmiştir.

Görsel k: Yunan tapınağı

7- Sümerler, inşa ettikleri büyük sarayları, surları ve kaleleri kabartmalarla süslemiştir.

Görsel j: Sümer duvar süslemesi

8- Sümerler, inşa ettikleri zigguratlarda gök cisimlerini gözlemleyerek ay takvimini icat etmişlerdir. Görsel ı: Sümer çivi yazısı veya Görsel d: Ziggurat

9- Türkler, konargöçer yaşam tarzından dolayı halı, kilim gibi kolay taşınabilen eşyalar kullanmıştır

Görsel b: Pazırık halısı

10- Antik Yunanlar, yirmi iki harften oluşan Fenike alfabesini geliştirerek günümüzdeki

alfabenin temelini atmıştır. Görsel c: Yunan alfabesi

11- Antik Yunanlar, Doğu kültüründen etkilenerek yaptıkları vazoları mitolojik figürlerle süslemiştir. Görsel ğ: Yunan vazosu

12- Türkler, mezarların üzerine balbal adı verilen taşlar dikmiştir.

Görsel m: Balbal taşı

13- Dağlık bölgelerde kaleler ve surlar inşa eden Urartulardan günümüze kalan en önemli eser Van

Kalesi’dir. Görsel L: Van Kalesi

14- Ölümden sonra yeni bir hayatın başlayacağına inanan Eski Mısırlılar, ölenlerin bedenini korumak için mumyalama işlemi yapmıştır. Görsel a: Mısır piramidi

15- Hititler Mezopotamya’dan öğrendikleri çivi yazısını kullandılar.

Görsel e: Hitit çivi yazısı

Sayfa 126- 127 harita sorusu

Mezopotamya:

• İnanç: d
• Bilim: ı
• Sanat: j

Mısır,

• İnanç: a
• Bilim: i
• Sanat: ç

Anadolu,

• İnanç: f
• Bilim: e
• Sanat: l

Avrupa, 

• İnanç: k
• Bilim: c
• Sanat: ğ

Türkistan

• İnanç: m
• Bilim: g
• Sanat: b

Sayfa 128 Öğrenelim. Verilen yönergeler ve uygulama adımları doğrultusunda etkinlikleri yapınız.

Gruplar Konular

1. grup Asurluların inanç, bilim ve sanat anlayışları

2. grup Mısırlıların inanç, bilim ve sanat anlayışları

3. grup Hititlerin inanç, bilim ve sanat anlayışları

4. grup Urartuların inanç, bilim ve sanat anlayışları

5. grup Yunanların inanç, bilim ve sanat anlayışları

6. grup Hunların inanç, bilim ve sanat anlayışları

Asurlular

Asurlular, güçlü bir savaşçı ulusu olmalarına rağmen, gelişmiş bir medeniyete sahiptiler. İnanç sistemleri, çok tanrılı olup, baş tanrıları Aşur’du. Bilimde özellikle astronomi alanında ilerlemeler kaydettiler. Sanatlarında ise savaş sahneleri ve askeri zaferleri ön plana çıkaran rölyefler oldukça yaygındı.

Mısırlılar

Mısırlılar, Nil Nehri çevresinde gelişen kadim bir medeniyete sahiptiler. İnanç sistemleri, ölümsüzlük inancına dayalı olup, öbür dünya inançları oldukça gelişmişti. Bilimde özellikle matematik ve tıp alanında önemli çalışmalara imza attılar. Sanatlarında ise hiyeroglif yazısı, piramitler ve devasa tapınaklar dikkat çeker.

Hititler

Hititler, Anadolu’da kurulan güçlü bir devlet olmuştur. İnanç sistemleri, doğa güçlerine ve tanrılara tapınmaya dayanır. Bilimde özellikle metal işleme ve savaş araçları yapımında ilerlemeler kaydetmişlerdir. Sanatlarında ise kabartmalar ve mühürler oldukça yaygındı.

Urartular

Urartular, Van Gölü çevresinde kurulan bir devlet olmuştur. İnanç sistemleri, doğa güçlerine ve tanrılara tapınmaya dayanır. Bilimde özellikle sulama sistemleri ve kale inşaatında uzmanlaşmışlardır. Sanatlarında ise kabartmalar ve kaya oymaları oldukça yaygındı.

Yunanlılar

Yunanlılar, Batı medeniyetinin temellerini atan önemli bir halktır. İnanç sistemleri, mitolojiye dayalı olup, çok tanrılı bir yapıya sahiptir. Bilimde felsefe, matematik ve astronomi alanlarında büyük ilerlemeler kaydetmişlerdir. Sanatlarında ise heykel, mimari ve edebiyat alanlarında önemli eserler vermişlerdir.

Hunlar

Hunlar, Orta Asya kökenli göçebe bir halktır. İnanç sistemleri, gök tanrı dinine dayanır. . Bilimde gök cisimleri ve hayvanlar hakkında geniş bir bilgiye sahiptiler. Sanatlarında ise hayvan motifleri ve geometrik şekiller ön plandadır. Genel olarak taşınabilir sanat eserleri meydana getirmişlerdir.

SAYFA 129: Asurlularla ilgili incelediğiniz kaynaklardaki olgu ve görüş cümlelerini aşağıda verilen tabloya yazınız.

Olgular:

Asurlar, Mezopotamya inanç geleneğini kendi baş tanrıları Assur’un etrafında şekillendirerek devam ettirmişlerdir.

Asurlar, özellikle astronomi ve tıp alanında önemli gelişmeler göstermişler ve bu gelişmeleri tabletlerine kaydetmişlerdir.

İnşa ettikleri sarayların duvarlarını kabartmalarla süslemişler ve sarayların giriş kapılarına lamaşşu adı verilen heykeller dikmişlerdir.

Asur şehirlerinin en dikkat çekici yapıları saraylardı.

Tapınakların hemen her yıl bakımı yapılır ve özenle korunurdu.

Görüşler:

Asur sanatı, Mezopotamya’da önemli doruk noktalarından birisini temsil etmiştir.

Asur sanatı, Mezopotamya’da büyük bir etki yaratmış ve Suriye, Urartu ve İran gibi komşu ülkelerde de etkili olmuştur.

Duvar kabartmaları, kralların savaşlardaki başarısını ve krallığın gücünü göstermek, düşmanlardan korunmak veya tanrıları onurlandırmak amacıyla yapılmıştır.

Nimrud, Asur döneminde kurulmuş ilk başkenttir ve kentin en göz alıcı yapısı II. Asur-nasirpal tarafından yapılan saraydır.

Tapınaklar, Asur krallarının gurur kaynağı olan diğer yapılardı ve bu yapılar özenle dekore edilmiştir.

Alternatif cevap

Olgu Cümleleri	Görüş Cümleleri
Sümerler taş ve ağaç yerine kerpic kullandıkları için eserleri büyük ölçüde kaybolmuştur.	Asur sanatı, Mezopotamya’da önemli bir doruk noktasıdır.
Asurlular, Sümerlerin bilim ve sanat alanındaki çalışmalarını takip etmiştir.	Asur saray duvarlarındaki kabartmalar propaganda aracı olarak kullanılmıştır.
Asurlar, astronomi ve tıp alanlarında önemli gelişmeler göstermiştir.	Asur mimarisinde heykellerin önemli bir yeri vardır.
Asur sarayları kabartmalarla süslenmiş ve giriş kapısına lamaşşu heykelleri konulmuştur.	Lamaşşu heykelleri insan, boğa ve aslan başlı olarak tasvir edilmiştir.
Asur şehirleri rölyefler, anıtlar, yazıtlar, su kanalları ve bahçelerle süslenmiştir.	Asur kral yıllıklarında duvarların restore edilmesinden bahsedilmektedir.
Tapınaklar Asur krallarının gurur kaynağıdır.	Asur şehirlerinin en dikkat çekici yapıları saraylardır.
Tapınaklar her yıl bakıma alınır ve özenle korunurdu.	Tapınakların dekorasyonuna büyük önem verilirdi.
Zigguratlar, Mezopotamya halklarına Sümerlilerden kalmış bir mirasdır.	Asur şehrinde tüm büyük tanrılar için tapınaklar inşa edilmiştir.
Asur kralı, şehir ve devlet tanrısı Asur’un en yüksek din adamıdır.	Saray ve tapınak kapılarını lamaşşular veya boğa heykelleri süslerdi.

SAYFA 130

 İncelediğiniz kaynaklardaki bilgileri inanç, bilim ve sanatla ilgili olanlar şeklinde sınıflandırarak aşağıdaki tablonun ilgili alanlarına yazınız.

Alan	Başarılar ve Özellikler
İnanç
Tanrılar ve Din	* Baş tanrıları Assur olmak üzere birçok tanrıya inandılar. * Mezopotamya inanç geleneğini kendi baş tanrılarının etrafında şekillendirdiler. * Asur kralı, aynı zamanda en yüksek din adamıydı. * Tüm büyük tanrılar için tapınaklar inşa ettiler.
Tapınaklar	* Zigguratlar gibi basamaklı piramit şeklinde tapınaklar inşa ettiler. * Tapınaklar kent merkezlerine manevi güç kazandırmak için yapılırdı. * Tapınakların bakımı ve korunmasına büyük önem verirlerdi.
Dinî Ritüeller	* Tanrılara adanan çeşitli ritüeller gerçekleştirirlerdi. * Kurbanlar keser, dualar eder ve törenler düzenlerlerdi.
Bilim
Astronomi	* Gece gökyüzünü gözlemleyerek gök cisimleri hakkında bilgi topladılar. * Takvim sistemini geliştirdiler.
Tıp	* Bitkisel ilaçlar kullanarak hastalıkları tedavi etmeye çalıştılar. * İnsan vücudu hakkında temel bilgilere sahiptiler.
Matematik	* Geometri ve cebir alanlarında önemli gelişmeler kaydettiler. * Büyük yapılar inşa etmek için matematiksel hesaplamalar yaptılar.
Yazı	* Çivi yazısı kullanarak bilgileri kaydettiler. * Tarihsel olayları, bilimsel bulguları ve dini metinleri yazılarla belgelemişlerdir.
Sanat
Mimarlik	* Büyük ve görkemli saraylar, tapınaklar ve şehir duvarları inşa ettiler. * Zigguratlar, Asur mimarisinin karakteristik özelliklerinden biridir.
Heykeltraşlık	* Lamaşşu gibi koruyucu figürler ve kral heykelleri yaptılar. * Heykeller genellikle insan, boğa veya aslan başlı olarak tasvir edilirdi.
Kabartma	* Saray duvarlarını kabartmalarla süsleyerek savaş zaferlerini ve kralların gücünü gösterdiler. * Kabartmalar, propaganda amaçlı olarak kullanılırdı.
El Sanatları	* Metal işçiliği, seramik ve mücevher yapımında usta oldukları bilinmektedir.

SAYFA 132

Mısırlılarla ilgili incelediğiniz kaynaklardaki olgu ve görüş cümlelerini aşağıda verilen tabloya yazınız.

Olgu Cümleleri	Görüş Cümleleri
Mısırlılar firavunlarını tanrı-kral olarak kabul ederlerdi.	Firavunlar halk tarafından despot olarak görülmezdi.
Mısırlılar çok tanrılı bir inanç sistemine sahipti.	Mısır sanatı, saray, tapınak ve mezarlarda kendini gösterir.
Ölüler mumyalanır ve değerli eşyalarıyla birlikte gömülürdü.	Mısır bilimi, uygulamaya yöneliktir.
Piramitler, firavunların anıt mezarlarıydı.	Mısır’da tıpta uzmanlık dalları vardı.
Mısırlılar hiyeroglif yazısını kullanırlardı.	Mısır takvimi güneş yılı esasına dayanır.
Mısırlılar tıp, astronomi, geometri ve aritmetik alanlarında çalışmışlardır.	Mısır sanatı, günlük yaşamı yansıtan freskler içerir.
Mumyalar, Mısırlıların tıp bilgisinin kanıtıdır.	Piramitler, Mısırlıların matematik bilgisinin bir göstergesidir.
Mısırlılar, Nil Nehri kıyısında yetişen papirüs üzerine yazardı.	Firavunların cesetleri başlangıçta kerpiç odalara gömülür, daha sonra mumyalanmaya başlanmıştır.

ALTERNATİF

Olgu	Görüş

Mısırlılar, firavunları tanrı-kral olarak kabul etmişlerdir.

“Firavunlar, saraylarında o çağ insanlarının günlük yaşamında elde etmek isteyeceği her şeye sahiptiler.”

Firavunlar adına yapılan anıt mezarlara piramit denilmektedir.

“Dünya işleri düzenli gittiğinde Mısırlılar anlamaktaydılar ki ilahlarıyla araları çok iyidir.”

Ölen Firavun, bu piramitlerdeki mezar odasına gömülürdü.

“Firavunlar, insanların efendisiydi; ama halk ona hiçbir zaman bir despot gözüyle bakmamıştır.”

Mısır medeniyetinde çok tanrılı inanç sistemi hâkimdir.

Mısırlılar ölümden sonraki yaşama inanırdı.

Mumyalama işlemi, ölülerin beden ve ruh bütünlüğünü korumak amacıyla yapılırdı.

Eski Mısır’da krallar ve üst dereceli görevliler için piramit adı verilen anıt mezarlar inşa edilmiştir.

Mısırlılar, mimari, resim, heykel ve kuyumculukta ileri gitmişlerdir.

Mısırlılar, MÖ 3000 yıllarında kendilerine özgü hiyeroglif yazısını kullanmaya başlamışlardır.

Tıp, astronomi, geometri, aritmetik alanlarında çalışmalar yapmışlardır.

Mısırlılar, güneş yılı esasına dayanan takvimi icat etmişlerdir.

Mısırlılar, piramit yapımında geometri ve matematikteki başarılarını ortaya koymuşlardır.

Eski Çağ’da Mısırlılar ölülerini mumyalayıp mumya kabı denilen kapların içinde saklardı.

Mısır sanatı, saray, tapınaklar, dikili taşlar, mezar anıtları ve piramitler dışında fazla önemli eserler vermemiştir.

Tapınaklarda her gün ayinler ve dini törenler yapılır, törenleri kral veya başrahip yönetirdi.

Mısırlılar, matematiği piramit yapımında ve arazi ölçümünde kullanmışlardır.

Tıpta uzmanlık dalları oluşmuş ve kendi terminolojileri gelişmiştir.

Cerrahiyle ilgili Edwin Smith Papirüsü, mükemmel teşhisler içerir ve kalbi dolaşım sisteminin merkezi olarak tanımlar.

SAYFA 133 İncelediğiniz kaynaklardaki bilgileri inanç̧ , bilim ve sanatla ilgili olanlar şeklinde sınıflandırarak aşağıdaki tablonun ilgili alanlarına yazınız.

Alan	Başarılar ve Özellikler
İnanç
Tanrılar ve Din	* Çok tanrılı bir inanç sistemine sahiptiler. * Firavunları tanrı-kral olarak görüyorlardı. * Ölüler dünyasına inanıyor ve ölülerin ruhlarının sonsuza dek yaşayacağına inanıyorlardı.
Ölüler Dünyası	* Mumyalama işlemiyle ölüleri koruyorlardı. * Ölüleri mezarlara değerli eşyalarıyla birlikte gömüyorlardı. * Piramitler, firavunların anıt mezarlarıydı.
Dinî Ritüeller	* Tanrılara adanan çeşitli ritüeller gerçekleştirirlerdi. * Rahipler, dini törenleri yönetirdi.
Bilim
Tıp	* Mumyalama işlemi, tıp bilgisinin ilerlediğinin bir göstergesidir. * Bitkisel ilaçlar kullanarak hastalıkları tedavi etmeye çalıştılar.
Matematik	* Piramitlerin inşası, gelişmiş matematik bilgisine işaret eder. * Geometri ve aritmetik alanlarında önemli bilgilere sahiptiler.
Astronomi	* Güneş takvimini geliştirmişlerdir. * Gece gökyüzünü gözlemleyerek gök cisimleri hakkında bilgi toplamışlardır.
Yazı	* Hiyeroglif yazısını kullanmışlardır. * Papirüs üzerine yazılar yazmışlardır.
Sanat
Mimarlik	* Piramitler, tapınaklar ve saraylar gibi büyük yapıları inşa etmişlerdir. * Sütunlar, kabartmalar ve heykeller gibi mimari unsurları kullanmışlardır.
Heykeltraşlık	* Firavun heykelleri ve tanrı heykelleri yapmışlardır. * Heykeller genellikle gerçekçi bir şekilde tasvir edilmiştir.
Resim	* Duvar resimleri ve papirüs üzerine çizimler yapmışlardır. * Resimler genellikle günlük yaşamı ve dini konuları yansıtır.
Kuyumculuk	* Altın, gümüş ve değerli taşlardan mücevherler yapmışlardır.

SAYFA 135

Hititlerle ilgili incelediğiniz kaynaklardaki olgu ve görüş cümlelerini aşağıda verilen tabloya yazınız.

Olgu Cümleleri	Görüş Cümleleri
Hititler çok tanrılı bir dine inanırlardı.	Hitit dini, diğer kavimlerin dinlerinden etkilenmiştir.
Hititler tanrıları adına bayramlar düzenlerlerdi.	“Bin tanrılı” ifadesi, tüm tanrıları ifade etmek için kullanılmıştır.
Hititler astronomi ve tıbba önem verirlerdi.	Hitit kralları öldükten sonra tanrı oluyordu.
Hititler çivi yazısı ve hiyeroglif yazısı kullanırlardı.	Hitit sanatı, farklı kültürlerden etkilenerek sentez bir yapıya sahiptir.
Hititler sanat alanında önemli eserler bırakmıştır.	Hitit edebiyatına dair bilgilerimiz sınırlıdır.
Hattuşaş’ta Yazılıkaya’da kaya kabartmaları bulunmaktadır.	Hitit sanatındaki tanrı figürleri genellikle ağır ve statiktir.
Hititler, Mezopotamya ve Mısır sanatından etkilenmiştir.	Hitit sanatında hayvan figürleri sıklıkla kullanılmıştır.

SAYFA 135 İncelediğiniz kaynaklardaki bilgileri inanç̧, bilim ve sanatla ilgili olanlar şeklinde sınıflandırarak aşağıdaki tablonun ilgili alanlarına yazınız.

Alan	Başarılar ve Özellikler
İnanç
Tanrılar ve Din	* Çok tanrılı bir dine inanırlardı. * Tanrılarının insan özelliklerine sahip olduğunu düşünüyorlardı. * Binlerce tanrıya tapınıyorlardı.
Dinî Ritüeller	* Tanrılar adına büyük bayramlar düzenlenirdi. * Kurbanlar kesilir ve çeşitli ayinler yapılırdı.
Kutsal Mekânlar	* Yazılıkaya gibi kutsal alanlarda ibadet edilirdi.
Bilim
Astronomi	* Gök cisimlerini gözlemlemişlerdir. * Doğal olaylarla ilgili gözlemler yapmışlardır.
Tıp	* Hastalıkların teşhisi ve tedavisi için bitkisel yöntemler kullanmışlardır. * Hayvan anatomisi hakkında bilgi sahibiydiler.
Yazı	* Çivi yazısı ve hiyeroglif yazısı kullanmışlardır. * Bilgileri kil tabletler ve taşlara kaydetmişlerdir.
Sanat
Mimarlik	* Büyük şehirler ve saraylar inşa etmişlerdir. * Yazılıkaya gibi açık hava tapınakları yapmışlardır.
Heykeltraşlık	* Taş ve metalden heykeller yapmışlardır. * Tanrı ve insan figürlerini tasvir etmişlerdir.
Kabartma	* Kaya yüzeylerine kabartmalar yapmışlardır. * Savaş sahneleri, dini temalar ve günlük yaşamı tasvir etmişlerdir.
El Sanatları	* Çömlekçilik, metal işçiliği ve fildişi işlemeciliği gibi alanlarda yetenekliydiler.

SAYFA 137 Urartulularla ilgili incelediğiniz kaynaklardaki olgu ve görüş cümlelerini aşağıda verilen tabloya yazınız

Olgu Cümleleri	Görüş Cümleleri
Urartular Van merkezli olarak kurulmuştur.	Urartu dini, diğer kültürlerden etkilenmiştir.
Urartular kaleler, saraylar ve su kanalları inşa etmişlerdir.	Haldi tanrısı, Urartu’da savaş tanrısı olarak kabul edilmiştir.
Urartular çok tanrılı bir dine inanmışlardır.	Urartu mezarları, bölgedeki mezar anlayışının eski bir örneğidir.
Urartuların baş tanrısı Haldi’dir.	Urartular, mühendislik ve mimari alanında başarılı olmuşlardır.
Urartular sanat alanında önemli eserler vermişlerdir.	Urartu sanatı, farklı kültürlerden etkilenerek sentez bir yapıya sahiptir.
Urartular Şamran Kanalı gibi büyük projeler gerçekleştirmişlerdir.	Urartu’da üç boyutlu heykellerin sayısı az olmasının nedenleri olabilir.
Urartular çivi yazısı kullanmışlardır.	Urartu sanatı, Eski Doğu’nun en önemli kültürlerinden biridir.

SAYFA 137 Urartulularla ilgili incelediğiniz kaynaklardaki bilgileri inanç̧, bilim ve sanatla ilgili olanlar şeklinde sınıflandırınız.

Alan	Başarılar ve Özellikler
İnanç
Tanrılar ve Din	* Çok tanrılı bir dine inanırlardı. * Baş tanrısı Haldi olan bir pantheonları vardı. * Tanrılarını insan özelliklerine sahip olarak görüyorlardı.
Dinî Ritüeller	* Tanrılara adaklar sunar, kurbanlar keser ve çeşitli ayinler yaparlardı. * Yazılıkaya gibi kutsal alanlarda ibadet ederlerdi.
Ölüler Dünyası	* Ölülerini kaya mezarlarına gömerlerdi. * Ölüler dünyası hakkında inançları vardı.
Bilim
Mühendislik	* Büyük sulama sistemleri (Şamran Kanalı gibi) inşa ettiler. * Kaleler, saraylar ve şehirler inşa ederken gelişmiş mühendislik teknikleri kullandılar.
Astronomi	* Gök cisimlerini gözlemleyerek takvim sistemleri geliştirmiş olabilirler. * Doğal olaylarla ilgili gözlemler yapmışlardır.
Yazı	* Çivi yazısı kullanarak bilgileri kaydettiler. * Yazıtlarında tarih, din ve günlük yaşamla ilgili konulara yer verdiler.
Sanat
Mimarlik	* Büyük kaleler, saraylar ve tapınaklar inşa ettiler. * Taş işçiliği konusunda oldukça yetenekliydiler.
Heykeltraşlık	* Taş ve metalden heykeller yapmışlardır. * Genellikle tanrı ve insan figürlerini tasvir etmişlerdir.
Kabartma	* Kaya yüzeylerine kabartmalar yapmışlardır. * Savaş sahneleri, dini temalar ve günlük yaşamı tasvir etmişlerdir.
El Sanatları	* Metal işçiliği, seramik ve fildişi işlemeciliği gibi alanlarda yetenekliydiler.

SAYFA 139 Yunanlarla ilgili incelediğiniz kaynaklardaki olgu ve görüş cümlelerini aşağıda verilen tabloya yazınız.

Olgu Cümleleri	Görüş Cümleleri
Yunanlılar Dor, İon ve Korint düzenlerini kullanmışlardır.	Yunan tanrıları insan biçiminde düşünülmüştür.
Yunanlılar çok tanrılı bir dine inanmışlardır.	Yunan tapınakları tanrının evi olarak görülmüştür.
Yunanlılar Olimpiyatlar düzenlemişlerdir.	Yunan rahipleri devlet memuru gibiydi.
Yunanlılar sanat alanında önemli eserler vermişlerdir.	Yunanlılar bilimi sistematik hale getirmiştir.
Yunanlılar felsefe ve bilim alanında önemli isimler yetiştirmiştir.	Yunan astronomisi Mısır’dan etkilenmiştir.
Yunanlılar alfabeyi geliştirmişlerdir.	Yunanlılar Doğu medeniyetlerinden bilgi alarak bunları geliştirmiştir.
Yunanlılar tapınaklar, tiyatrolar ve agoralar inşa etmişlerdir.	Yunanlılar mitolojik figürleri sanatlarında kullanmışlardır.

SAYFA 139 Yunanlarla ilgili incelediğiniz kaynaklardaki bilgileri inanç̧, bilim ve sanatla ilgili olanlar şeklinde sınıflandırınız.

Alan	Başarılar ve Özellikler
İnanç
Tanrılar ve Din	* Çok tanrılı bir dine inanırlardı. * Tanrılarını insan özelliklerine sahip olarak görüyorlardı. * Olympos Dağı’nda yaşayan 12 tanrıya tapınırlardı.
Dinî Ritüeller	* Tanrılara adaklar sunar, kurbanlar keser ve çeşitli ayinler yaparlardı. * Tapınaklarda ibadet ederlerdi.
Mitoloji	* Zengin bir mitolojiye sahiptiler. * Tanrı ve kahramanların maceralarını anlatan efsaneler oluşturmuşlardır.
Bilim
Felsefe	* Sokrates, Platon, Aristoteles gibi önemli filozoflar yetiştirmişlerdir. * Evren, insan ve toplum hakkında derin düşünceler geliştirmişlerdir.
Matematik	* Geometri, aritmetik gibi alanlarda önemli çalışmalar yapmışlardır. * Pisagor teoremi gibi önemli matematiksel kavramlar ortaya atmışlardır.
Astronomi	* Güneş sistemi, gezegenler ve yıldızlar hakkında gözlemler yapmışlardır. * Takvim sistemleri geliştirmişlerdir.
Tıp	* Hipokrat, tıp biliminin babası olarak kabul edilir. * Hastalıkların tedavisinde doğal yöntemler kullanmışlardır.
Sanat
Mimarlik	* Dor, iyon ve Korint olmak üzere üç temel mimari düzen geliştirmişlerdir. * Tapınaklar, tiyatrolar, agoralar gibi büyük yapılar inşa etmişlerdir.
Heykeltraşlık	* İnsan vücudunun ideal oranlarını belirlemişlerdir. * Tanrı ve kahraman heykelleri yapmışlardır.
Resim	* Vazoları mitolojik sahnelerle süslemişlerdir. * Duvar resimleri yapmışlardır.

SAYFA 143

Hunlarla ilgili incelediğiniz kaynaklardaki olgu ve görüş cümlelerini aşağıda verilen tabloya yazınız

Olgu Cümleleri	Görüş Cümleleri
Hunlar taşınabilir eserler bırakmışlardır.	Hunlar Gök Tanrı’ya inanırlardı.
Hun eserlerinde hayvan figürleri ve tamgalar bulunur.	Hunlar atalar kültüne önem verirlerdi.
Hunlar kurganlara gömüldü.	Hunlar tabiat güçlerine taparlardı.
Hunlar halıcılık ve metal işçiliğinde başarılıydı.	Hunlar çadır hayatına uyum sağlamışlardı.
Hunlar atı evcilleştirmiş ve at arabası icat etmişlerdir.	Hun kültü, diğer Türk boylarına da etki etmiştir.
Hunlar Saymalı Taş gibi yerlerde kaya resimleri yapmışlardır.	Hunlar evreni kubbe şeklinde düşünürlerdi.
Hunlar 12 yıllık hayvanlı takvim kullanmışlardır.	Hun çadırı, konar göçer yaşam için ideal bir yapıydı.

SAYFA 143

Hunlarla ilgili incelediğiniz kaynaklardaki bilgileri inanç̧, bilim ve sanatla ilgili olanlar şeklinde sınıflandırınız

Alan	Başarılar ve Özellikler
İnanç
Tanrılar ve Din	* Gök Tanrı: Evrenin yaratıcısı ve en yüce tanrı olarak kabul edilirdi. * Atalar kültü: Ölü atalara saygı gösterilir ve onların ruhlarının koruyuculuk yaptıklarına inanılırdı. * Tabiat güçlerine inanç: Güneş, ay, su, toprak gibi doğal güçlere tapınırlardı.
Dinî Ritüeller	* Kurban kesme, dualar etme, şamanistik ayinler gibi ritüeller yaparlardı. * Saymalı Taş gibi kutsal mekanlarda ibadet ederlerdi.
Bilim
Astronomi	* Gök cisimlerini gözlemleyerek takvim sistemleri geliştirmişlerdir. * Gök kubbe ve kutup yıldızı gibi kavramları kullanmışlardır.
Metal İşçiliği	* Demir, bakır gibi metalleri işleyerek silah ve süs eşyaları üretmişlerdir. * At koşum takımlarını geliştirmişlerdir.
Dokumacılık	* Halı ve kilim dokumacılığında gelişmişlerdir. * Halı motiflerine sembolik anlamlar yüklemişlerdir.
Sanat
Kaya Resimleri	* Saymalı Taş gibi yerlerde avlanma, savaş gibi sahneleri tasvir eden resimler yapmışlardır. * İnançla ilgili semboller kullanmışlardır.
Hayvan Stili	* Eserlerinde hayvan figürlerini sıkça kullanmışlardır. * Hayvanların gücünü ve özgürlüğünü sembolize etmişlerdir.
Metal İşleme	* Silah, süs eşyası ve at koşum takımlarını süslemek için çeşitli teknikler kullanmışlardır.